Συνέντευξη του Αριστοτέλη Σιδηρόπουλου στο Ψηφιακό Αρχείο ISTORIMA

Στις 5 Ιανουαρίου 2023 συμπληρώνεται ακριβώς ένας χρόνος χωρίς τον Αριστοτέλη Σιδηρόπουλο. Για την μέρα αυτή και τιμώντας τον, θα θέλαμε να ακούσετε ή να διαβάσετε την συνέντευξη που έδωσε στον Κωνσταντίνο Χατζηανδρέου για το Ψηφιακό Αρχείο ISTORIMA. Μια αφήγηση του Αριστοτέλη Σιδηρόπουλου, μιλώντας ως αρχιτέκτονας αλλά και ως πρόεδρος της Πρωτοβουλίας για το Παιδί, με τον δικό του ιδιαίτερο λόγο.

Μπορείτε να ακούσετε την συνέντευξη στην πλατφόρμα του Ψηφιακού Αρχείου ISTORIMA: https://archive.istorima.org/interviews/9802

ή να διαβάσετε την απομαγνητοφώνηση της συνέντευξης παρακάτω:

Ενότητα 1: Βιογραφικά στοιχεία

Κωνσταντίνος Χατζηανδρέου (Κ.Χ.): Πως ονομάζεστε;

Αριστοτέλης Σιδηρόπουλος (Α.Σ.): Ονομάζομαι Αριστοτέλης Σιδηρόπουλος.

Κ.Χ.: Είναι Τετάρτη 26 Φεβρουαρίου, είμαι ο Χατζηανδρέου Κωνσταντίνος ερευνητής στο Istorima και βρίσκομαι στη Βέροια με τον κύριο Αριστοτέλη Σιδηρόπουλο. Ποια είναι η ημερομηνία γέννησής σας και που γεννηθήκατε;

Α.Σ.: Γεννήθηκα στις 23 Μαρτίου το 1955 στη Βέροια.

Κ.Χ.: Έχετε σπουδάσει;

Α.Σ.: Σπούδασα Αρχιτεκτονική στο Εθνικό Μετσόβιο Πολυτεχνείο στην περίοδο 1973 - 1978, οπότε και τελείωσα τις σπουδές μου.

Κ.Χ.: Όσο βρίσκεστε στη Βέροια όλα αυτά τα χρόνια έχετε ασχοληθεί καθόλου με το επάγγελμα της αρχιτεκτονικής;

Α.Σ.: Άσκησα το επάγγελμα του αρχιτέκτονα, ως ελεύθερος επαγγελματίας για 35 περίπου χρόνια, ασχολούμενος κυρίως με μελέτες ιδιωτικές, μικρές ιδιωτικές μελέτες και μελέτες του δημοσίου, δηλαδή ήμουνα και κάτοχος ενός πτυχίου για μελέτες του δημοσίου.

Κ.Χ.: Υπάρχει κάποια συγκεκριμένη ιστορία πίσω από τον σχεδιασμό της Βέροιας, ο οποίος ας πούμε συνδυάζει και το παλιό, όπως είναι η παλιά η πόλη για παράδειγμα, υπάρχει και η Μπαρμπούτα, που υπάρχει ένα παλαιό είδος αρχιτεκτονικής, υπάρχει όμως και πιο σύγχρονο. Έχετε εργαστεί καθόλου σε αυτό το, να το πω έτσι, σε αυτό το φάσμα της αρχιτεκτονικής;

Α.Σ.: Λοιπόν, η θέση μου στο ζήτημα που βάζετε είναι αρκετά ιδιάζουσα και αρκετά ελεύθερη. Γιατί αυτό; Διότι δεν ασχολήθηκα καθόλου με την εμπορική αρχιτεκτονική, από επιλογή. Αυτό βέβαια περιόρισε πάρα πολύ το πεδίο δράσης και οικονομικά με περιόρισε πάρα πολύ, ωστόσο με απελευθέρωσε και μπορώ να ασκήσω μια κριτική εκ των υστέρων. Επομένως μη έχοντας ασχοληθεί καθόλου με την εμπορική λεγόμενη αρχιτεκτονική, δηλαδή με πολυκατοικίες, μη συνεργαζόμενος με εργολάβους αντιπαροχής κτλ. και έχοντας σαν αντικείμενό μου κυρίως, την κατοικία, έτσι; Την ιδιωτική κατοικία, την αποκατάσταση διατηρητέων κτηρίων και μνημείων και όχι πολύ μεγάλες μελέτες του δημοσίου, μπορώ να κάνω μια κριτική η οποία είναι πάρα πολύ πικρή. 

Ενότητα 2: Η Παραδοσιακή Αρχιτεκτονική της Βέροιας και η επιβλαβής διαχείριση της

Α.Σ.: Λοιπόν, η Βέροια κληρονόμησε ένα αρχιτεκτονικό απόθεμα από τους προηγούμενους αιώνες, έτσι; Μιας πολύ σημαντικής Βαλκανικής παραδοσιακής αρχιτεκτονικής και ως πόλη, ως κοινωνία, ως σύστημα, το κατέστρεψε στη δεκαετία του '60. Λοιπόν, αυτό είναι πραγματικά πάρα πάρα πολύ θλιβερό. Αν κανείς δει πως ήταν αυτή η πόλη από πλευράς αστικού ιστού, και κτιριακού πλούτου και πως κατάντησε πραγματικά θλίβεται ιδιαίτερα. Αυτό οφείλεται στο ότι οι μεγάλες οικονομικές πιέσεις και η εντός εισαγωγικών ανάπτυξη που είχε βεβαίως και τα θετικά της, της δεκαετίας του '60, άσκησαν πάρα πολύ μεγάλη πίεση στους ιθύνοντες, οι οποίοι δε μπορούσαν να έρθουν στο ύψος των περιστάσεων, εννοώ τους δημοτικούς άρχοντες και όλους όσους αποφάσιζαν και αυτοί εκπόνησαν, πάνω στον παραδοσιακό αστικό ιστό ένα ρυμοτομικό σχέδιο το οποίο αγνοούσε εντελώς τι υπήρχε από κάτω, εντελώς. Δηλαδή, εφάρμοσαν ένα Ιπποδάμειο σύστημα ρυμοτομίας πάνω σε μια πόλη η οποία ήτανε μια βαλκανική πόλη. Το πιο χαρακτηριστικό παράδειγμα είναι ότι από τις 80 τόσες εκκλησίες της Βέροιας, πάρα πολλές ερυμοτομούντο με βάση αυτό το ρυμοτομικό σχέδιο. Και έπρεπε να κοπούν, να διαλυθούν, έτσι; Λοιπόν, ανοίχτηκαν δρόμοι πάνω σε σημαντικά μνημεία, τα οποία καταστράφηκαν, ανοίχτηκαν δρόμοι και ρυμοτομήθηκαν αρχαιότητες κτλ. 

Πρωτίστως δεν υπήρξε καμία πολιτική προστασίας της παραδοσιακής αρχιτεκτονικής, με την έννοια της κήρυξης κτηρίων ως διατηρητέων, αυτό ήταν κάτι αφάνταστο για τη δεκαετία του '60 ―και γιατί όχι και του '70― με αποτέλεσμα την κατεδάφιση πολύ σημαντικών κτισμάτων και την ανέγερση των απρόσωπων πολυκατοικιών. Αυτό το οποίο διασώθηκε ως αποθησαύρισμα σε εικόνες και κείμενα το κατάφερε ο καθηγητής Μουτσόπουλος με την, με τον τόμο "Η Παραδοσιακή Αρχιτεκτονική της Βέροιας", ως καθηγητής της αρχιτεκτονικής του Αριστοτελείου και με τους φοιτητές του τότε στη δεκαετία του '60, που έγινε μία συστηματική προσπάθεια αποτυπώσεων αυτών των κτισμάτων, φωτογραφικής και σχεδιαστικής αποτύπωσης, οπότε τουλάχιστον ξέρουμε τι υπήρχε. 

Από τα απομεινάρια της παλιάς Βέροιας αυτό το οποίο έχει διασωθεί είναι ένα μέρος από τη χριστιανική συνοικία την Κυριώτισσα, ένα μέρος από την Εβραίικη συνοικία την εντός των τειχών, το Εβραίικο τρίγωνο που λέμε και ορισμένα μεμονωμένα, μεμονωμένα μνημεία, τα οποία διασώθηκαν επειδή διέλαθαν της προσοχής κάποιων ή επειδή ήτανε μνημεία και κηρύχθηκαν μεμονωμένα διατηρητέα στη συνέχεια. Επομένως, σήμερα μπορούμε να πούμε ότι η Βέροια διέσωσε το Εβραίικο τρίγωνο, μπορεί κανείς να το δει και να καταλάβει δυο τρία πράγματα για αυτό, κάποια στοιχεία, κάποια κλειστά, κάποιες κλειστές οικοδομικές νησίδες όπως τις λέμε της χριστιανικής εκκλησίας της Κυριώτισσας, που επίσης αποκαλύπτουνε τον τρόπο με τον οποίο εδομείτο τότε η πόλη και τα μεμονωμένα κτίσματα που προέρχονται από την Οθωμανική περίοδο ή από τα ύστερα Βυζαντινά χρόνια κυρίως βεβαίως εκκλησίες. Ευτυχώς οι εκκλησίες έχουνε διασωθεί και μερικές από αυτές είναι εξαιρετικής σημασίας.

Κ.Χ.: Συνεπώς ανά όλα αυτά τα χρόνια και δεδομένου ότι η Βέροια είχε έναν αρχιτεκτονικό πλούτο θα λέγαμε, σαν περιοχή προσφερόταν και προσφέρεται για το επάγγελμα του αρχιτέκτονα, θα λέγατε;

Α.Σ.: Ναι. Τι σημαίνει προσφερόταν; Αν υπήρχε ένα ενδιαφέρον αντικείμενο, υπήρχε. Ένα ενδιαφέρον αντικείμενο υπήρχε. Αλλά για να ασκήσει κανείς την αρχιτεκτονική εποικοδομητικά κι έτσι όπως πραγματικά θα ήθελε, θα έπρεπε και το θεσμικό πλαίσιο να βοηθάει. Οπότε θα έλεγα ότι ένας αρχιτέκτονας, ο οποίος ήτανε καταρτισμένος, ο οποίος ήταν αρχιτέκτονας, γιατί πρέπει εδώ να πω κάτι που δε τολμούν εύκολα να το πούνε. Στην Ελλάδα γενικά δε τολμούν εύκολα να πούνε πασιφανείς αλήθειες. Η Ελλάδα κατακλύστηκε μετά το '80 από αρχιτέκτονες που σπούδασαν στο εξωτερικό, γιατί δε κατάφεραν να, να το κάνουνε στην Ελλάδα και υπήρξε μια στρατιά αρχιτεκτόνων κυρίως που ήρθε, κυρίως από την Ιταλία, η οποία όμως δεν έφερε στην Ελλάδα ούτε καν τα χρώματα της Ιταλικής αρχιτεκτονικής. Ούτε καν αυτό το κλίμα, πολλώ δε μάλλον δεν έφερε τις γνώσεις. Είναι μια πικρή διαπίστωση και τη λέω με θάρρος. Γιατί υπήρξα για πολλά χρόνια εκπρόσωπος του συλλόγου αρχιτεκτόνων του πανελληνίου στις επιτροπές εν άσκησης αρχιτεκτονικού ελέγχου, που προσπαθούσανε ματαίως να αποτρέψουν κακά κτίσματα κτλ. και ξέρω τι πέρασε από τα χέρια μας. Λοιπόν, ναι. Η Βέροια θα μπορούσε να ήταν ένα ελκυστικό πεδίο άσκησης της αρχιτεκτονικής εάν το επέτρεπε το θεσμικό πλαίσιο. 

Έτσι λοιπόν, οι αρχιτέκτονες που είχανε μια ιδέα, που ήτανε πραγματικοί αρχιτέκτονες, συνθέτες δηλαδή. Αυτό σημαίνει, να μπορεί κανείς να συνθέσει και να αναλύσει 5 πράματα και να τα συνθέσει. Ιδιαίτερα στην αποκατάσταση των μνημείων το να αναλύσεις είναι εξαιρετικά σημαντικό. Δε μπορεί να το κάνει ο οποιοσδήποτε. Λοιπόν, μάλλον ήταν σε τραγική μοίρα! Ήταν σε τραγική μοίρα γιατί ήτανε μάλλον, μοναχικοί Δον Κιχώτες σε έναν μάταιο αγώνα προσπάθειας να διασωθεί κάτι που μοιραία δε θα μπορούσε να διασωθεί. Από τη μία μεριά ήτανε τεράστια οικονομικά συμφέροντα που επεδίωκαν την κατεδάφιση κτισμάτων με κανονικές αποφάσεις της διοίκησης ή και δολίως! Έτσι; Και ένα θεσμικό πλαίσιο που δε προστάτευε για πολλά χρόνια, για πάρα πολλά χρόνια και από την άλλη ήταν οι μοναχικές περιπτώσεις κάποιων που βεβαίως έπρεπε και να επιβιώσουν. Οπότε, επιλέξαμε την οδό τη μοναχική και την μη ενασχόληση με τον τομέα όπως είπα της εμπορικής αρχιτεκτονικής. Μετά το '80, επειδή και οι καιροί αλλάξανε και επειδή βεβαίως βλέπαμε τι γινότανε και στο εξωτερικό και επειδή, ε και κάποιοι που άσκησαν το αξίωμα του δημάρχου άρχισαν να εκτίθενται και αναγκάστηκαν, υπό την πίεση και κάποιων θεσμικών εκτός τόπου, εκτός Βεροίας, που ήταν από το Υπουργείο Πολιτισμού, που ήτανε το τμήμα Πολιτιστικής Κληρονομιάς του Υπουργείου Μακεδονίας Θράκης κτλ. άρχισαν να αναγκάζονται να βλέπουνε προς άλλες κατευθύνσεις.

Υπήρξαν λοιπόν, άνωθεν κάποιες ρυθμίσεις, με κάποιες κηρύξεις και στη συνέχεια ο δήμος άρχισε να αντιλαμβάνεται ότι αυτό αποτελεί πολιτιστική υποχρέωση να το κάνει, δηλαδή την διάσωση της αρχιτεκτονικής κληρονομιάς και κάποιοι πιο φωτισμένοι άρχισαν να αντιλαμβάνονται ότι αυτό θα μπορούσε να αποτελεί συντηρητικό πλεονέκτημα για την πόλη. Λοιπόν, αν αναλογιστεί κανείς πως θα ήτανε η πόλη εάν το ιστορικό της κέντρο παρέμενε αναλλοίωτο και η καινούρια πόλη χτιζόταν εκτός και μέσα σε αυτή αναπτύσσονταν χρήσεις, οι οποίες να ήτανε συναφείς και μη προσβάλλουσες στον ιστορικό ιστό αλλά και επωφελείς για την οικονομία της πόλης το καταλαβαίνει αυτό που λέω.

Ενότητα 3: Ο σύλλογος αρχιτεκτόνων Ημαθίας και οι δράσεις του

Κ.Χ.: Πολύ ωραία. Τώρα θα ήθελα να μου μιλήσετε λίγο για τα χρόνια μετά την ενασχόλησή σας με την αρχιτεκτονική, στην πορεία τι κάνατε;

Α.Σ.: Λοιπόν, μετά την αποστράτευσή μου; Μετά την συνταξιοδότησή μου; Λοιπόν, πριν να σας απαντήσω σε αυτό πρέπει να πω ότι εμείς, έτσι της παλιάς φρουράς οι οποίοι μεγαλώσαμε σε μια Ελλάδα που εξερχότανε από πολύ δύσκολη περίοδο. Μετεμφυλιακή, τη μετεμφυλιακή περίοδο, προλάβαμε και ζήσαμε μεγάλη φτώχεια, προλάβαμε και είδαμε τα πρώτα αυτοκίνητα να κυκλοφορούν στην πόλη, να έρχεται ο εξηλεκτρισμός, να στρώνονται οι λασπωμένοι δρόμοι κτλ. Μεγαλώσαμε λοιπόν, με ένα πνεύμα που, στο οποίο πρυτάνευε η μέγιστη δυνατή προσπάθεια για να βελτιωθεί το μέλλον μας. Και από την άλλη οι γονείς μας που είχανε ζήσει προσφυγιά, πολέμους, εμφυλίους πολέμους, μεγάλη φτώχεια, μας γαλουχήσαν πολλούς από εμάς με ορισμένα ιδανικά που σήμερα μπορεί να φαίνονται και ιδεοληψίες, στην κυνική εποχή που ζούμε αλλά ήταν ιδανικά, έπαιζε πάρα πολύ μεγάλη σημασία το πρότυπο, το παράδειγμα κάποιων άλλων ανθρώπων έτσι; Διπλανών, υπαρκτών ή βγαλμένων μέσα από την παράδοση, από την ιστορία ή από την λογοτεχνία. 

Πολύ επηρεασμένος από όλα αυτά λοιπόν, υπήρξα, οπότε προσπάθησα κάτι να κάνω ως πρόεδρος του συλλόγου αρχιτεκτόνων Ημαθίας, που ιδρύσαμε κάποιοι συνάδελφοι για 2 θητείες, άρα λοιπόν παράλληλα με την άσκηση στα τελευταία χρόνια της δραστηριότητάς μου, υπήρξα και πρόεδρος του συλλόγου αρχιτεκτόνων σε μία περίοδο όπου τα πράγματα είχανε πάρει πολύ καλύτερη τροπή. Προσπαθήσαμε να κάνουμε μερικές σημαντικές παρεμβάσεις στην πόλη, όχι μονάχα για το παραδοσιακό κτηριακό απόθεμα που είπαμε και την ιστορία, αλλά για τη διάσωση κάποιων τοπόσημων ακόμα και πλατάνων της πόλης, αιωνόβιων, την ανάδειξη κάποιων περιοχών ιδιαιτέρου φυσικού κάλους κτλ. προσπαθήσαμε. 

Η κορύφωση αυτής της προσπάθειας υπήρξε ένα ιστορικό συνέδριο που έγινε το 1999 στη Βέροια και το οργανώσαμε τότε σαν σύλλογος αρχιτεκτόνων που είχε πανελλήνιο χαρακτήρα και θυμάμαι με συγκίνηση ότι σε αυτό ήρθαν και μίλησαν παλιοί καθηγητές μου από το Μετσόβιο, πολύ σημαντικοί άνθρωποι με σκοπό ακριβώς να αναδειχθεί η ανάγκη να διασωθεί ότι απέμεινε από το ιστορικό κέντρο της πόλης της Βέροιας. Και είχε τίτλο "Ιστορικό Κέντρο της Βέροιας Προβλήματα και Προοπτικές" και τα πορίσματα αυτού του συνεδρίου εκδόθηκαν και σε τόμο που δεν είναι εύκολο για μία μικρή επαρχιακή πόλη και για έναν μικρό επαρχιακό σύλλογο. Κρατάω αυτό από αυτή την περίοδο στα τελευταία χρόνια της καριέρας μου.

Ενότητα 4: Η εξαφάνιση του μικρού Alex και η κοινωνία της Βέροιας

Α.Σ.: Σας έλεγα ότι στα τελευταία χρόνια της επαγγελματικής μου σταδιοδρομίας εμφορούμενος πάλι από την ίδια ιδεοληψία της ενασχόλησης με τα κοινά ζητήματα είχα την εμπλοκή μου με το μεγάλο πρόβλημα που ταλάνισε την πόλη από το 2006 και μετά που ήταν η εξαφάνιση του μικρού Alex. Η εξαφάνιση του μικρού Alex, αναφέρομαι σε αυτήν γιατί αυτή ήταν η γεννουσιοργός αιτία της ίδρυσης της Πρωτοβουλίας για το Παιδί, είχε συνταράξει το πανελλήνιο. Παρακολουθούσαμε έτσι ενεοί μια κατάσταση πολύ θλιβερή όπου ένα μικρό παιδί που ήρθε με τη μάνα του στο Νότο για να βρει στον ήλιο μοίρα από τη Ρωσία εξαφανίζεται, μυστηριωδώς μέσα από τους δρόμους της πόλης και όλοι οι ιθύνοντες και όλοι όσοι είχανε την ευθύνη να κάνουνε κάτι για το ζήτημα αποδεικνύονται τραγικά ανίκανοι να κάνουν οτιδήποτε. Οπότε, δημιουργείται ένας τεράστιος χώρος για την κίτρινη δημοσιογραφία, για τη φημολογία, για την τερατολογία κτλ. το μόνο που δε γίνεται είναι βήματα στην κατεύθυνση να αναζητηθεί το που, τι έγινε τελικά με το παιδί και να βοηθηθεί η μητέρα του, να βρει μια άκρη και να υποστηριχτεί. 

Την πρώτη περίοδο λοιπόν που ακολούθησε την εξαφάνιση του μικρού Alex από το Φεβρουάριο του 2006 μέχρι το καλοκαίρι, η πόλη συνταράσσεται από διάφορα επεισόδια που γίνονται εδώ πέρα, από φοβερά δημοσιεύματα κίτρινων εφημερίων και κίτρινης τηλεόρασης, κυρίως, την έλευση πάρα πολλών περίεργων ανθρώπων στην πόλη, που ερευνούσαν αλλά στην ουσία ψάρευαν στα θολά νερά και εμφανίζεται η εικόνα μιας πόλης που, μπορεί να είναι μια πόλη παιδεραστών ας πούμε, η οποία ξέρω και εγώ έφαγε το παιδί ή μπορεί να συνέβη κάτι άλλο, ο Alex να ήταν θύμα εμπόρων οργάνων ή οτιδήποτε, οτιδήποτε, οτιδήποτε. Λοιπόν, δεν ήτανε μονάχα έτσι αυτός ο ηθικός τρόμος που επιβλήθηκε πάνω στην πόλη και η αδικία για την ίδια, η οποία πραγματικά δεν είχε κάποια σχέση με όλα αυτά, ήταν ότι η συζήτηση είχε παρεκτραπεί σε χώρους και σε θέματα που δεν είχανε κάποια χρησιμότητα. Ως προς το κύριο πρόβλημα που ήτανε να διαπιστώσουμε τι συνέβη με το παιδί. 

Λοιπόν, αυτό το οποίο συνέβη με το παιδί, ήταν ότι ο Alex έπεσε θύμα ενός ακραίου bullying που το 2006 ήταν άγνωστη λέξη. Το bullying ο Alex το υφίστατο συστηματικά από μία ομάδα νεαρών, παιδιών! Παραβατικών, που όμως αυτά τα παιδιά ήταν παραβατικά επειδή τα ίδια υπήρξαν θύματα φοβερής ενδοοικογενειακής και άλλης βίας, μερικά ήτανε θύματα πολύ βαριάς παραμέλησης και κάποια ακόμα πιο τραγικά θύματα και σεξουαλικής κακοποίησης. Εκ των υστέρων κρίνοντας λοιπόν, πολύ, πολύ μοιραία και έτσι με μαθηματική ακρίβεια αυτά τα παιδιά οδηγήθηκαν από την, απόρριψή τους μέσα στο οικογενειακό περιβάλλον, αυτό που εμείς χαρακτηρίζουμε τραύμα προδοσίας, θα το εξηγήσω ίσως κάποια στιγμή λίγο πιο κάτω, εκτός λοιπόν από το ότι βίωσαν το τραύμα προδοσίας από τους γονείς του, "Έχω γονείς, αλλά δεν έχω", "Με παραμελούν και με εγκαταλείπουνε", λοιπόν, βίωσαν την απόρριψη στο σχολικό περιβάλλον, ωθήθηκαν λοιπόν από όλους στο κοινωνικό περιθώριο και ως αντίδραση έκαναν αυτό το οποίο ήταν απολύτως αναμενόμενο. Δηλαδή, οργανώθηκαν σε μία μικρή παραβατική ομάδα, μέσα στην οποία απέκτησαν μία υπόσταση. Και άρχισαν να κάνουν παραβατικές πράξεις, κλοπές, καταστροφές στο σχολείο, ενοχλήσεις συμμαθητών, βιαιοπραγίες κτλ. 

Το ζήτημα είναι πώς αντέδρασε αυτή η πόλη, η οποία είχε θεσμούς, ακόμα και εκείνη την εποχή έτσι; Είχε εισαγγελείς, είχε επιμελητή ανηλίκων, είχε σχολείο, είχε σχολικούς συμβούλους, είχε δασκάλους, είχε καθηγητές, είχε δήμαρχο, είχε αντιδημάρχους, παιδείας, πολιτισμού και δε συμμαζεύεται κτλ. Λοιπόν, τι έκαναν όλοι αυτοί; Παρακολουθούσαν αυτή την ομάδα και συγκαταβατικά κουνούσαν το κεφάλι τους. Ναι. Αλλά αυτό θέριεψε και κάποια στιγμή στοχοποιήθηκε ένα ευάλωτο θύμα. Ο Alex. Ο Alex γιατί ήταν ευάλωτος; Ήταν γιατί ήτανε μέσα στην κλίμακα των αξιών ας πούμε ρατσισμού εκείνης της περιόδου, ένα παιδί που ερχότανε από, από τις ανατολικές χώρες, ήταν αγνώστου πατρός και ο ίδιος ήταν ένα αδύνατο παιδάκι, φορούσε [00:20:00]

και γυαλιά! Στο σύστημα αξιών των παραβατικών ανηλίκων αν φοράς γυαλιά είσαι γυαλαμπούκας, οπότε είσαι ευάλωτος. Λοιπόν, στοχοποιήθηκε ο Alex και η μητέρα του δυστυχώς δεν κατάφερε να αντιδράσει, όπως θα έπρεπε να αντιδράσει, γιατί ήταν ένας άνθρωπος καλλιεργημένος, ευγενικός και δεν είχε συλλάβει τη σοβαρότητα του ζητήματος οπότε προέκυψε το ακραίο bullying, προέκυψε ο βαρύς τραυματισμός, προέκυψε η εμπλοκή των ενηλίκων, οι οποίοι εξαφάνισαν το σώμα και προέκυψε το δράμα και προέκυψε και αβελτηρία της Ελληνικής αστυνομίας να βρει άκρη, γιατί δεν έκανε από την αρχή τις σωστές κινήσεις. Στη συνέχεια ήρθε ο ηθικός πανικός και η σύγχυση. 

Ενότητα 5: Η εξαφάνιση του μικρού Alex και η ίδρυση του σωματείου «Πρωτοβουλία για το Παιδί»

Α.Σ.: Παρακολουθούσαμε λοιπόν όλα αυτά τα πράγματα να γίνονται στην αυλή μας και να μην αντιδρούνε οι ιθύνοντες, έτσι; Οπότε μία ομάδα παλιών συμμαθητών, από το γυμνάσιο της εποχής της δεκαετίας του '70 κάποια στιγμή, πίνοντας ένα τσίπουρο είπαμε: "Τι θα γίνει τέλος πάντων; Τι θα γίνει;" ε και είπαμε το κλασικό του Λάο Τσε "Εάν όχι εμείς, τότε ποιοι;" "Εμείς!". Εμείς λοιπόν κάτι εκπροσωπούσαμε εκείνη τη στιγμή το 2006 στην πόλη. Κάποιος από εμάς ήτανε ξέρω και γω καθηγητής στην ΕΛΜΕ στο διοικητικό συμβούλιο, κάποιος ήτανε πρόεδρος του δικηγορικού συλλόγου, κάποιος άλλος ήταν στον ιατρικό σύλλογο, κάποιος άλλος ήτανε πρόεδρος σε έναν αθλητικό σύλλογο, κάποιος άλλος ήτανε σημαντικός σε κάποιον τομέα. Όλοι λοιπόν κάτι εκπροσωπούσαμε. Ξεκινήσαμε λοιπόν ονομάζοντας την άτυπη ομάδα Πρωτοβουλία των φορέων της Βέροιας, πήρε μια μορφή χιονοστιβάδας αυτό και κάποια στιγμή περί τους 60 εκπροσώπους όλων αυτών των κοινωνικών φορέων, οργανώσεων και ιδρυμάτων της πόλης αποφασίσαμε να αντιδράσουμε. Οπότε, αυτό που κάναμε ήτανε να διοργανώσουμε την ημέρα της γιορτής του Alex στις 30 Αυγούστου του '06 μία πολύ μεγάλη εκδήλωση στην πλατεία Ωρολογίου της πόλης στο δικαστικό μέγαρο, όπου θα μιλούσαν εκ μέρους των διοργανωτών κάποιοι και θα αφήναμε το βήμα στη μητέρα να εκφραστεί ελεύθερα οτιδήποτε ήθελε, μα οτιδήποτε! Αλογόκριτο. Κυρίως όμως θα δίναμε τη δυνατότητα στην κοινωνία της πόλης να εκφράσει τα αισθήματα της, που μέχρι εκείνη τη στιγμή δε μπόρεσε, δε μπορούσε να τα εκφράσει και ήταν αισθήματα μεγάλης θλίψης, αποτροπιασμού για αυτό που είχε γίνει και αισθήματα μεγάλης, αισθήματα και μεγάλη διάθεση μάλλον να βοηθήσει στην διαλεύκανση της υπόθεσης. Η πόλη πραγματικά έκανε ένα τεράστιο "ουφ", ανακουφίστηκε που της δόθηκε αυτή η δυνατότητα και συγκεντρώθηκε σε έναν αριθμό τριών, τεσσάρων χιλιάδων ανθρώπων με μία σιωπηρή λαμπαδιοδρομία. Στη συνέχεια μαζεύτηκαν χρήματα και δόθηκαν στην οικογένεια, για να μπορέσει να υποστηρίξει νομικά τη θέση της και να κάνει τις έρευνές της. Άσχετα με την έκβαση που είχε στη συνέχεια η υπόθεση. 

Λίγο καιρό μετά και έχοντας παρακολουθήσει από κοντά την υπόθεση επειδή έχω μία πάρα πολύ φιλική σχέση με αυτούς, οι οποίοι είχαν την νομική ευθύνη, ήμουνα και είμαι πάρα πολύ φίλος με τον Πυθαγόρα Ιερόπουλου, που ήταν ο δικηγόρος της οικογένειας, είχα τη δυνατότητα να γνωρίζω λίγο πολύ τι είχε συμβεί. Και είπα εδώ πρέπει να γίνει κάτι στη ρίζα του προβλήματος. Άρα λοιπόν, αυτά τα παιδιά που ήτανε θήτες, ήτανε θύματα καταρχήν και έγιναν θήτες. Οπότε, αυτό πρέπει να αντιμετωπιστεί. Η πορεία των πραγμάτων στην ανεπτυγμένη Δύση δείχνει ότι αυτά είναι φαινόμενα, είναι μάλλον αυτό που συνέβη στη Βέροια, το προοίμιο ενός φαινόμενου που στις προηγμένες δυτικές κοινωνίες είχε πάρει μεγάλες διαστάσεις. Επομένως πρέπει να κάνουμε κάτι για αυτό και επιπλέον, δεν είναι κάθε φορά εύκολο να συγκεντρώνονται κοινωνικές δυνάμεις και να οργανώνονται και να απαντάν, να απαντούν συγκροτημένα σε τέτοιου είδους προβλήματα. Οπότε υπήρχε μια ευκαιρία, αυτό που προέκυψε να μη χαθεί και είπαμε να το θεσμήσουμε. Να το οργανώσουμε σε σωματείο. Οπότε η Πρωτοβουλία των φορέων της Βέροιας από άτυπη ομάδα, έγινε η Πρωτοβουλία για το Παιδί που ήταν σωματείο. Αποκτήσαμε καταστατικό το 2008 το Γενάρη, αρχές και γίναμε ένα σωματείο με ιδρυτικό σκοπό να προστατέψει και να φροντίσει παιδιά που βρίσκονται σε κίνδυνο. Έτσι ιδρύθηκε η Πρωτοβουλία για το Παιδί.

Κ.Χ.: Πόσο εύκολο ήτανε από το 2008 μέχρι και σήμερα να λειτουργήστε την Πρωτοβουλία για το Παιδί, είτε από οικονομικής απόψεως, είτε από το σημείο στο, την πόλη στην οποία βρίσκεται η συγκεκριμένη Πρωτοβουλία;

Α.Σ.: Λοιπόν, πρέπει να είμαστε όπως πάντα ειλικρινείς. Όταν ξεκινήσαμε δεν είχαμε ιδέα που θα φτάσει η προσπάθεια. Για αυτό και τα 2 πρώτα χρόνια ήτανε πάρα πολύ δύσκολα, ήτανε πέτρινα, ήτανε δύσκολα άγονα χρόνια. Κυρίως ασχοληθήκαμε με τη διοργάνωση ενημερωτικών δράσεων, κάποιων ημερίδων, κάποιων ενημερωτικών δράσεων, προσπαθούσαμε να βρούμε τα πατήματά μας. Ανιχνεύοντας λίγο το πεδίο είδαμε ότι το πρόβλημα είναι πάρα πολύ μεγάλο και αυτό το οποίο έπρεπε να κάνουμε, είναι να προχωρήσουμε από τη σύστασή μας και την ενοικίαση κάποιων γραφείων, τη διοργάνωση τέτοιου είδους παροδικών δράσεων, σε πολύ πιο οργανωμένη λειτουργία προϋπόθεση της οποίας ήτανε η δημιουργία δομής. Είδαμε λοιπόν ότι έπρεπε να δουλέψουμε στην πρόληψη, πρωτίστως, και θεωρήσαμε εκείνη την εποχή το '08 ότι ένα κέντρο ημερήσιας φροντίδας τέτοιων παιδιών είναι ότι καλύτερο για την πρόληψη. Μετά από 12, 13 χρόνια κάνοντας μια αξιολόγηση εσωτερική και μια αυτοκριτική, βλέπουμε ότι κάναμε μία κίνηση στη σωστή κατεύθυνση, σοφή, ιδρύοντας την κατάλληλη δομή, σε μία περίοδο που αυτές οι δομές δεν υπήρχανε. Όχι στη Βέροια, δεν υπήρχαν πουθενά στη χώρα. Το 2008 το Χαμόγελο του Παιδιού παραδείγματος χάρη, συμπλήρωνε μία δεκαετία ύπαρξης με δομές κλειστού χαρακτήρα. Δεν υπήρχανε κέντρα ημερήσιας φροντίδας. Λοιπόν, φτιάξαμε το κέντρο ημερήσιας φροντίδας και έπρεπε να προχωρήσουμε στην στελέχωσή του, όχι μόνο με εθελοντές, αλλά και με κάποιους επαγγελματίες επιστήμονες. Έχοντας μία συνεργασία με τον Κώστα τον Γιαννόπουλο του Χαμόγελου, ακριβώς λόγω του προβλήματος του Alex, ο Γιαννόπουλος ερχότανε στη Βέροια συχνά και του είχα εκφράσει την επιθυμία μας και την απόφασή μας να λειτουργήσουμε τέτοιο σύλλογο, ήξερα ότι η δουλειά δε μπορεί να γίνει από εθελοντές, η δουλειά ουσίας, η ψυχοκοινωνική υποστήριξη των παιδιών. Έχει πολλά άλλα πράγματα που μπορούν θαυμάσια να γίνονται από εθελοντές. Επομένως έπρεπε να κάνουμε ένα αποφασιστικό βήμα, δομή και στελέχωση επιστημονική. Μπήκε λοιπόν ένα δίλημμα, έχεις τα χρήματα να το κάνεις αυτό; Έχεις τις δυνατότητες; Αν δεν τις έχεις πως προχωράς σε αυτό το βήμα ή ανάποδα. Αν δεν προχωρήσεις σε αυτό το βήμα, από που κι ως που περιμένεις να σου ανοιχτούν δυνατότητες; Προκρίναμε το δεύτερο, κάναμε ένα πήδημα στο κενό και είπαμε θα ξεκινήσουμε και το έργο θα δώσει την οικονομική υποστήριξη και όχι η οικονομική υποστήριξη το έργο. Έτσι λοιπόν το κέντρο ημερήσιας φροντίδας ιδρύθηκε, πώς να το πούμε; Εγκαινιάστηκε τον Μάρτιο του 2010, περίπου 2 χρόνια μετά την ίδρυση της Πρωτοβουλίας για το παιδί, σε ένα χώρο που παραχωρήθηκε από το δήμο Βέροιας και ξεκίνησε να λειτουργεί στην αρχή με μία κοινωνική λειτουργό και πάρα πολλούς εθελοντές. Άρχισαν να έρχονται παιδιά, τα οποία προερχόντουσαν κυρίως από δυσλειτουργικές οικογένειες και είχανε την ανάγκη της υποστήριξής μας. Δουλεύοντας με μεγάλες ταχύτητες, οι οποίες εν μέρει οφειλόντουσαν στο πάθος το δικό μας και εν μέρει στις κοινωνικές ανάγκες που μας ώθησαν, είδαμε πάρα πολύ γρήγορα ότι δεν πρέπει με τίποτα να γίνουμε ένας ιδιότυπος παιδικός σταθμός ελαφρών περιστατικών. 

Ενότητα 6: Το κέντρο ημερήσιας φροντίδας, οι ανάγκες που προέκυψαν, και η συμβολή της τοπικής κοινωνίας

Α.Σ.: Αρχίσαμε λοιπόν να αποβάλλουμε περιστατικά ελαφρά και να παίρνουμε βαρύτερα. Βαρύτερα τι σημαίνει; Παιδιά από δυσλειτουργικές ή διαλυμένες οικογένειες που βίωσαν, βίωναν βαριά παραμέληση, που ισοδυναμεί με κακοποίηση και κακοποίηση κάθε είδους, λεκτική, ψυχολογική, σωματική, σεξουαλική. Δηλαδή παιδιά που βρισκόντουσαν σε κίνδυνο και αυτό δεν είναι μία φράση κλισέ. Σε κίνδυνο σημαίνει καλά! Το ότι κινδυνεύει η ψυχική μου υγεία άστο! Κινδυνεύει η σωματική μου ακεραιότητα, κινδυνεύει και η ίδια η ζωή μου, σε κάποιες περιπτώσεις. Αν είμαι παιδί ενός αγνώστου πατρός και μιας ναρκωμανούς, η οποία με περιφέρει στους δρόμους της πόλης το Δεκέμβρη μήνα με καλοκαιρινό φόρεμα, κινδυνεύω να πάθω μια πνευμονία. Αν η ίδια μάνα, που δέχεται τους πρόσκαιρους εραστές της μέσα στο σπίτι, χωρίς το σπίτι να έχει ηλεκτρικό, γιατί μας το κόψανε και μέσα στο σκοτάδι περιφέρονται διάφοροι περίεργοι τύποι και γω είμαι ένα μικρό κοριτσάκι, αντιλαμβανόμαστε από τι κινδυνεύω, έτσι; Λοιπόν, όταν τα είδαμε όλα αυτά τρομάξαμε πάρα πολύ, αλλά από την άλλη παθιαστήκαμε και πάρα πολύ. Αρχίσαμε λοιπόν να δουλεύουμε λίγο πιο συστηματικά με τέτοιου είδους παιδιά, πάρα πολύ γρήγορα δημιουργήθηκε ανάγκη, κάποια παιδιά από αυτά να απομακρυνθούν από το οικογενειακό περιβάλλον, επί παραδείγματι, σου αφήνει μία μητέρα το παιδί στην ημερήσια φροντίδα και πρέπει να έρθει να το πάρει το βράδυ, ναι αλλά μία μέρα, κάποια μέρα δεν έρχεται να το πάρει. Και εξαφανίζεται. Τι γίνεται με αυτό το παιδί; Λοιπόν, κάναμε πάρα πολλές υπερβάσεις μερικές από τις οποίες δεν ήτανε και σύννομες. Δηλαδή, σε ένα κέντρο ημερήσιας φροντίδας, υπήρξαν διανυκτερεύσεις με παιδιά, με τη βοήθεια εθελοντών, δηλαδή γίναμε και κέντρο φιλοξενίας, σπίτι φιλοξενίας, χωρίς εκείνη την εποχή κινητοποίηση των αρχών, μόνο με γνώση της αστυνομίας κτλ. Ουσιαστικά όμως δημιουργήθηκε πάρα πολύ γρήγορα η ανάγκη να κάνουμε το επόμενο βήμα και το επόμενο βήμα ήτανε να έχουμε και 'μεις μια δική μας στέγη φιλοξενίας. Γιατί αυτό; Διότι πάρα πολλά παιδιά έπρεπε να απομακρυνθούνε, αλλά δε μπορούσαμε να βρούμε που να πάνε και εμείς και οι αρχές. Υπάρχει, υπήρχε και υπάρχει πάρα πολύ μεγάλη στενότητα θέσεων σε δομές παιδικής προστασίας. Όχι μονάχα γιατί δεν υπάρχουνε θέσεις και κλίνες και δωμάτια, αλλά γιατί πολλά από αυτά τα παιδιά για πάρα πολλούς οργανισμούς και ιδρύματα δεν πληρούσαν τις προϋποθέσεις και μπορώ να εξηγήσω ίσως λίγο πιο κάτω τι σήμαινε αυτό. Έτσι λοιπόν, έχοντας δουλέψει με υπερεντατικούς ρυθμούς στην ημερήσια φροντίδα, εντωμεταξύ είχαμε αποκτήσει και μια στοιχειωδώς επαρκή στελέχωση, είχαμε αναγνωριστεί ως ένα σωματείο μη κερδοσκοπικού χαρακτήρα, είχαμε πιστοποιηθεί από το εθνικό κέντρο κοινωνικής αλληλεγγύης και από το Υπουργείο τότε υγείας, εν συνεχεία εργασίας και κοινωνικής αλληλεγγύης, υπαχθήκαμε στη συνέχεια σε άλλο Υπουργείο δηλαδή, έχοντας κάνει όλα αυτά τα βήματα αρχίσαμε να παίρνουμε και μια κάποια μικρή επιχορήγηση. Αυτό ήταν αποφασιστικής σημασίας βήμα. Από την άλλη μεριά ξεκινήσαμε να δουλεύουμε στην παιδική προστασία σε έναν κοινωνικό χώρο όπως η Βέροια που είχε τα εξής χαρακτηριστικά, μικρός, περιορισμένος, αυτό τι σήμαινε; Σήμαινε ότι υπήρχε ένα μειονέκτημα, έπρεπε να υπερβείς προκαταλήψεις, ζητήματα διάφορα, τώρα εγώ θα πάω να ζητήσω τη βοήθεια για το παιδί μου και να πω ότι δέχομαι ενδοοικογενειακή βία, όταν είμαι από μια μικροαστική οικογένεια; Μπορεί να είμαι σύζυγος γιατρού και να τρώω ξύλο και το παιδί μου να το σαπίζει στο ξύλο ο αστυνομικός πατέρας του! Δύσκολα τα πράγματα. Άρα έπρεπε να υπερβούμε τις προκαταλήψεις πρώτον, δεύτερον έπρεπε να ήμασταν αποτελεσματικοί, δηλαδή, αν μία γειτόνισσα βλέπει το παιδάκι της διπλανής, του διπλανού διαμερίσματος να κλαίει και να υποφέρει και σου το καταγγείλει και δεν δει αποτελέσματα η προσπάθεια σου είναι θνησιγενής, τρίτον έπρεπε να ήμασταν τίμιοι και ειλικρινείς. Γιατί στον μικρό τον τόπο δε μπορεί να χωρέσει―

Ένα τρίτο στοιχείο της μικρής τοπικής κοινωνίας είναι ότι υπάρχει μία καχυποψία γενικά, έτσι; Οπότε αν, αν η προσπάθεια σου και το έργο σου δεν είναι τίμιο και ειλικρινές είναι θνησιγενές επίσης. Από την άλλη μεριά η μικρή τοπική κοινωνία έχει και μερικά καλά, ότι αν όλα αυτά συντρέχουν θετικά, διαδίδονται πάρα πολύ εύκολα και αν δηλαδή, αν καταφέρεις να υπερβείς τις προκαταλήψεις, δουλεύοντας με σωστό τρόπο, αν αρχίσεις να γίνεσαι αποτελεσματικός, αν είσαι τίμιος και καθαρός στη διαχείριση, εδώ παίζει πάρα πολύ μεγάλο ρόλο επίσης ο πρότερος έντιμος ή μη βίος. Ο τόπος είναι μικρός, γνωριζόμαστε. Τότε θα έχεις μια υποστήριξη. Είχαμε σθεναρή υποστήριξη. Πάρα πολύ μεγάλη. Από την αρχή μέχρι σήμερα, απλώς σήμερα οι ανάγκες τις Πρωτοβουλίας λόγω του μεγέθους που έχει πάρει δεν μπορούν να ικανοποιηθούνε σε τοπικό επίπεδο και χρειάζεται η βοήθεια όλης της χώρας για να το πω έτσι. Πάντως, η τοπική κοινωνία συμπαραστάθηκε. Λοιπόν, για να συμβούν όλα αυτά έπρεπε, εκτός από αυτούς οι οποίοι εκλέγονται και είναι διοικητικό συμβούλιο και διευθύνουν σε γενικό επίπεδο οι εργαζόμενοι να είναι, να έχουνε μία εθελοντική έτσι προσέγγιση στο έργο, που σημαίνει στον αντίποδα της νοοτροπίας ενός δημοσίου υπαλλήλου, έτσι το λέω ξεκάθαρα και από την άλλη να έχουνε μια έτσι, αυτοθυσιαστική προσέγγιση επίσης, σε αυτό το έργο. Αυτό για να διασφαλιστεί έπρεπε να γίνει το εξής από τη μεριά της διοίκησης. Πρώτο και κύριο. Να εμπιστευτεί νέους ανθρώπους. Πολύ νέους. Και ξέρουμε στην Ελλάδα τι σημαίνει αυτό. Λοιπόν, ζητάς πάντοτε εμπειρία, εμπειρία, εμπειρία. Σε ένα πάρα πολύ δύσκολο έργο σαν το δικό μας, η εμπειρία παίζει πολύ μεγάλο ρόλο, λοιπόν, ναι αλλά σε αυτό το έργο δεν υπάρχει εμπειρία. Σπανίζει η εμπειρία και στην επαρχία δεν υπάρχει καθόλου εμπειρία, άρα λοιπόν στη θέση της εμπειρίας έπρεπε να βάλουμε την εθελουσία προσέγγιση και το πάθος. Έπρεπε να εμπιστευτούμε νέους ανθρώπους και να πάρουμε από τους νέους ανθρώπους τον ενθουσιασμό και την προσήλωση. Και να μην πέσουμε έξω στις επιλογές. Από τη στιγμή που αυτό επιτεύχθηκε το πράγμα έφυγε με γεωμετρική πρόοδο. Πραγματικά. Έλεγα προηγουμένως λοιπόν ότι, το έργο του κέντρου ημερήσιας φροντίδας ανέδειξε την ανάγκη να έχουμε μία στέγη φιλοξενίας δική μας, ώστε τελικά τα περιστατικά της περιοχής, της ευρύτερης περιοχής να φιλοξενούνται σε εμάς και να δώσουμε μία λύση προσθέτοντας στο κάτω κάτω της γραφής και κάποιες δυνατότητες στο πολύ μικρό αριθμό που ξέρω και γω θέσεων που είχε, που είχε η χώρα τότε. 

Ενότητα 7: Η ανάγκη δημιουργίας στέγης φιλοξενίας και η συμβολή του Ιδρύματος Σταύρος Νιάρχος

Α.Σ.: Έτσι, ζητήσαμε τη βοήθεια του Ιδρύματος Σταύρος Νιάρχος και είπαμε ότι εμείς είμαστε αυτοί, κάνουμε αυτό και θέλουμε τη βοήθειά σας. Τον Αύγουστο του 2011 ένα κλιμάκιο από το Ίδρυμα ήρθε στη Βέροια να μας δει και ήρθε σε αυτό το διαμερισματάκι των 150 τετραγωνικών που ήταν το κέντρο, το οποίο είχε πήξει από παιδιά, δε χωρούσαμε ήταν ακατάλληλος ο χώρος κτλ. και 'μεις τους μιλούσαμε την ανάγκη να έχουμε μια στέγη μακράς φιλοξενίας παιδιών. Μετά από μια ενδελεχή έτσι κουβέντα που είχαμε και που κατέληξε σε ένα συμπέρασμα που δε το ξέραμε εκείνη τη στιγμή, οι άνθρωποι του Σταύρος Νιάρχος αποφάσισαν να μας βοηθήσουν. Ζήτησαν να τους υποδείξουμε το χώρο που εμείς φανταζόμαστε και ήταν η περίοδος που έγινε η μεταρρύθμιση στα αυτοδιοικητικά στην Ελλάδα και από τις συνενώσεις των μικρών δήμων σε μεγάλους δήμους, προέκυψε η διαθεσιμότητα σε πάρα πολλά, πάρα πολλά ακίνητα, που οι δήμοι δεν ήξεραν τι να τα κάνουνε. 

Ξέρετε, είχαμε σε μία χώρα που δεν είχε πολιτισμό είχαμε πάρα πολύ μεγάλο αριθμών μικρών πολιτιστικών κέντρων σε κάθε χωριό, σε, είχαμε τα κοινοτικά καταστήματα κλπ. κλπ.. Λοιπόν, τότε σπεύσαμε πρώτοι και ζητήσαμε από το δήμο Βέροιας να μας παραχωρήσει ένα ακίνητο και μας είπαν "Διαλέξτε, έχουμε μία λίστα", τεράστια από ακίνητα, είδαμε ότι στη Βεργίνα υπήρχε ένα μισοτελειωμένο κτήριο, τεράστιο που προοριζόταν για ΚΑΠΗ, για ΚΑΠΗ, σε ένα χωριό 1200 κατοίκων που κανένας παππούς δε θα ήθελε να πάει σε αυτό το ΚΑΠΗ, γιατί θα προτιμούσε το καφενείο της πλατείας. Κάποιος λοιπόν δήμαρχος μηχανεύτηκε την ιδέα του ΚΑΠΗ στη Βεργίνα ας πούμε. Το κτήριο έμεινε όχι τυχαία μισοτελειωμένο. Είπαμε λοιπόν, δώστε μας αυτό το κτήριο και μεις θα το τελειώσουμε. Από τη στιγμή που το Σταύρος Νιάρχος αποφάσισε το φθινόπωρο του '11 να το χρηματοδοτήσει και έγινε η εκταμίευση την άνοιξη του '12, σε τρεισήμισι μήνες περίπου το καλοκαίρι του '12 το κτήριο ήτανε έτοιμο και εξοπλισμένο. Τα εγκαίνια έγιναν το Σεπτέμβριο του '12 και το Σπίτι της Βεργίνας άρχισε να λειτουργεί. Λοιπόν, αυτή ήτανε η δεύτερη σημαντική δομή που ιδρύσαμε και υπήρξε και μία τρίτη δομή που ήδη λειτουργούσε αλλά λειτουργούσε κάπως συγχωνευμένη με το κέντρο ημερήσιας φροντίδας και ήτανε το κέντρο αναφοράς και παροχής συμβουλευτικής. Αυτό λειτουργούσε λόγω ένδειας και αδυναμίας, μέσα στα πλαίσια του κέντρο ημερήσιας φροντίδας, κάτι καθόλου σωστό, δηλαδή, το κέντρο ημερήσιας φροντίδας έχει τον πλήρη τίτλο και στήριξης οικογένειας. Ερχότανε λοιπόν γονείς παιδιών που φροντίζαμε για να υποστηριχθούν από εμάς. Δε γινότανε. Τελικά νοικιάσαμε έναν ακόμη χώρο και αποσπάσαμε το συμβουλευτικό κέντρο και το κέντρο αναφοράς από το κέντρο ημερήσιας φροντίδας, οπότε άρχισε και η τρίτη, η δομή αυτή να μπαίνει σε καλύτερη, σε καλύτερη πορεία. Πάρα πολύ γρήγορα μετά την ίδρυση του σπιτιού της Βεργίνας―

Λοιπόν, μετά την ίδρυση του Σπιτιού της Βεργίνας πάλι δημιουργήθηκε μια καινούρια ανάγκη δε μπορούσαμε να είμαστε πια στο μικρό διαμέρισμα που είχε παραχωρήσει ο δήμος στην οδό Αριστοφάνους. Το κέντρο ημερήσιας φροντίδας δεχότανε τεράστιες πιέσεις να πάρει κι άλλα παιδιά, έπρεπε να φύγουμε από εκεί πέρα, λοιπόν. Σήμερα είμαστε απέναντι από το αστυνομικό μέγαρο σε έναν πάλι νοικιασμένο χώρο, αλλά σε έναν χώρο που είναι μεγάλος, επαρκής και εξαιρετικά καλά και εξοπλισμένος και στελεχωμένος. 

Ενότητα 8: Η φυσιογνωμία και οι δράσεις του οργανισμού σήμερα

Α.Σ.: Επομένως, αν θέλουμε να κάνουμε μία σύνοψη της πορείας από το '08 μέχρι σήμερα θα λέγαμε ότι περάσαμε 2 δύσκολα χρόνια στην αρχή και στη συνέχεια οι εξελίξεις ήταν καταιγιστικές. Μεγαλώναμε, σε όλα τα επίπεδα λειτουργίας, μεγαλώναμε στελεχικά, μεγαλώναμε εξοπλιστικά και από πλευράς χώρων, μεγαλώναμε και από πλευράς αντικείμενου εργασίας, δηλαδή η ομάδα στόχου διευρυνότανε συνεχώς. Σήμερα, η Πρωτοβουλία για το Παιδί είναι ένας οργανισμός που έχει όλες εκείνες τις δομές που θα έπρεπε να έχει ένας οργανισμός παιδικής προστασίας, προκειμένου να κάνει πλήρως και σωστά τη δουλειά του και αν δεν έχετε αντίρρηση θα έπρεπε να πω έτσι δυο, τρία πράγματα για τη στόχευση που σήμερα υπάρχει για να δώσει και την φυσιογνωμία του οργανισμού σήμερα, που πια έχει κατασταλάξει σε εμπειρία και ξέρει καλά τι ζητάει, έτσι; Λοιπόν, πολύ σωστά ιδρύσαμε πρώτα το κέντρο ημερήσιας φροντίδας και στήριξης οικογένειας. Η στοχοθεσία αυτής της δομής είναι η εξής, θέλουμε να ανακόψουμε την μοιραία πορεία ενός παιδιού δυσλειτουργικής οικογένειας, από την οικογένεια, είτε σε ίδρυμα στην καλύτερη περίπτωση είτε στο πεζοδρόμιο και στη συνέχεια σε σωφρονιστικό κατάστημα στη χειρότερη. Αυτή την πορεία θα την ανακόψουμε αν αυτό το παιδί έρθει στο κέντρο. Στο κέντρο γίνεται μια διπλή δουλειά, δουλεύουμε με το παιδί δουλεύουμε και με την οικογένεια. Το πρώτο εξαρτάται εν πολλής από εμάς, το δεύτερο όχι. Τι κάνουμε με το παιδί; Του παρέχουμε ότι υπηρεσία έπρεπε να του παρέχει η οικογένειά του. Από τα εύκολα, να τρώει ζεστό φαΐ, 2 φορές την ημέρα, δεκατιανό και να παίρνει το πρωινό του μαζί του το βράδυ για την άλλη μέρα, να πλένεται, γιατί στο σπίτι του δε πλένεται, να έχει την ένδυση και την υπόδηση τη σωστή και την αξιοπρεπή, να έχει την σωστή ατομική υγιεινή και να μάθει να την ασκεί για τον εαυτό του. Φυσικά να το καλύψουμε σε ζητήματα υγείας, παιδιά χωρίς εμβολιασμούς, χωρίς ιατρική περίθαλψη, μέχρι τα πιο δύσκολα. Μαθησιακή υποστήριξη, ποιο είναι το πρώτιστο για αυτά τα παιδιά; Δεν είναι η μαθησιακή υποστήριξη τόσο, είναι η ψυχοκοινωνική υποστήριξη, αλλά εάν αυτά τα παιδιά τα αφήσεις αβοήθητα στο μαθησιακό, θα γίνουν τα μαύρα πρόβατα μέσα στην τάξη, επειδή έχουνε πολύ μεγάλη στέρηση, θα στοχοποιηθούνε θα γίνουν απόβλητοι στο σχολικό περιβάλλον, θα αντιδράσουν με θυμό και με ένα αντικοινωνικό μίσος και προφανώς θα περάσουν στο κοινωνικό περιθώριο. Άρα λοιπόν μας ενδιαφέρει και η μαθησιακή υποστήριξη, όχι για να κάνουμε φωστήρες αυτά τα παιδιά, αλλά για να πλησιάσουν και να ενταχθούν τουλάχιστον, να είναι μέσα στο σύνολο, να μη ξεχωρίζουν από το σύνολο. Αλλά το πιο δύσκολο είναι η ψυχοκοινωνική υποστήριξη, δηλαδή, να υποστηριχθούνε όλοι εκείνοι οι παράγοντες που συνθέτουν αυτό που λέμε ψυχική ανθεκτικότητα στο παιδί. Αυτά τα παιδιά έχουνε κουρελιασμένη αυτοεκτίμηση, πιστεύουνε ότι για ότι τους έχει συμβεί φταίνε τα ίδια, δε μπορούνε να ξεχωρίσουν το καλό από το κακό, έχουνε διδαχθεί εντός εισαγωγικών ένα αξιακό σύστημα στην οικογένεια, που είναι φύρδην μίγδην, τιμωρούνται όταν δε φταίνε και αμείβονται όταν φταίνε, δεν βιώνουν παιδική ηλικία το κυριότερο και πολλές φορές επωμίζονται γονεϊκούς ρόλους ενώ είναι παιδιά. Άρα λοιπόν η δική μας η στόχευση είναι, αυτά τα παιδιά να ξανά γίνουνε παιδιά, σε κάποιες περιπτώσεις να ξανά γίνουνε και αθώοι άνθρωποι, γιατί πολλά από αυτά τα παιδιά είναι διεφθαρμένα για κάποιους λόγους. Λοιπόν, να απαλλαγούν από αυτά τα βάρη και να, να εμπεδώσουν ένα υγιές σύστημα αξιών. Έτσι; Αυτό είναι πάρα πολύ δύσκολο, πάρα πολύ δύσκολο. Αυτό γίνεται όμως με τη βοήθεια 2 παραγόντων που επιδρούν. Ο ένας ο παράγοντας είναι παιδαγωγικές μέθοδοι, για αυτό στο κέντρο δουλεύουνε παιδαγωγοί, ειδικοί παιδαγωγοί τώρα. Ο άλλος ο παράγοντας είναι ο ψυχολογικός, η επίδραση επάνω στην ψυχολογία του παιδιού, είτε με ψυχολόγους είτε σε βαριές περιπτώσεις με παιδοψυχίατρο. Οπότε παρεμβαίνουμε και προσπαθούμε πάρα πολύ. Η προσπάθεια διαρκεί πάρα πολλά χρόνια, πάρα πολλά χρόνια. Τώρα, έτσι κυλάει η πορεία ενός παιδιού, η ζωή ενός παιδιού μέσα στο κέντρο; Όχι. Στο κέντρο εμφανίζονται τα εξής φαινόμενα. Κάποια παιδιά, που έχουνε δεχτεί μέτριας, μέτριας ας πούμε έντασης βία, και έρχονται σε εμάς σε σχετικά μικρή ηλικία, έχουνε καλή πρόγνωση, κάποια παιδιά που είναι στην εφηβεία και δέχονται επιδράσεις από τον κοινωνικό περίγυρο, όπως και κάθε παιδί και από τις normal οικογένειες, έτσι; Μπορεί να υποτροπιάσουν ή μπορεί κυρίως να διαρρεύσουν, δηλαδή, έχουμε μία διαρροή, έτσι; Ένας στόχος λοιπόν της δομής είναι να περιοριστεί η διαρροή που έχουμε επισημάνει σε τι παράγοντες οφείλεται. Ένας βασικός παράγοντας της διαρροής είναι αν μέσα στο κέντρο δεν κάνεις ενδιαφέροντα και ελκυστικά πράγματα, κυρίως για τους εφήβους, οι οποίοι βαριούνται πάρα πολύ εύκολα. Ένας άλλος παράγοντας για τη διαρροή, είναι η οικογένεια να αποσύρει το παιδί όταν βλέπει ότι κάτι δε πάει καλά για αυτήν. 

Λοιπόν και υπάρχουν και άλλοι παράγοντες διαρροής, οι οποίοι είναι τυχαίοι, είναι μετακομίσεις κτλ. Η διαρροή έχει περιοριστεί πάρα πολύ τελευταία και έχει περιοριστεί διότι το κέντρο έχει γίνει πολύ επαρκές, δουλεύει με τομείς, υπάρχει ο τομέας των μικρών παιδιών με ειδικούς παιδαγωγούς, για μικρά παιδιά και ο τομέας των εφήβων με παιδαγωγούς, για μεγάλα παιδιά. Έχουνε εισαχθεί εργαστήρια, υπήρξε ένα πρόγραμμα διετές του Σταύρος Νιάρχος πάλι εδώ, το οποίο εξόπλισε εργαστήρια και το οποίο πλήρωσε τη μισθοδοσία κάποιων ειδικών παιδαγωγών, ώστε να ασκηθούν δραστηριότητες οι οποίες είναι εκπαιδευτικού χαρακτήρα. Άρα λοιπόν λέγαμε προηγουμένως, με παιδαγωγικά μέσα, θεραπεία. Ναι, αλλά έχουμε επίσης αποκτήσει και μια άλλη δομή στα πλαίσια της ευρύτερης δομής κέντρου αναφοράς παροχής συμβουλευτικής και κέντρου θεραπείας τραύματος, μάλλον έναν καινούριο τομέα που είναι το κέντρο θεραπείας τραύματος που, που εγκαινιάστηκε το Νοέμβριο του '17. Αυτή είναι μία πάρα πολύ σπουδαία δομή στην οποία θα επανέλθω στο τέλος και η οποία κάνει αυτό ακριβώς που λέει ο τίτλος της, "θεραπεία τραύματος". Στην ουσία λοιπόν η Πρωτοβουλία για το παιδί αυτό που κάνει είναι να δέχεται παιδιά από αυτές τις οικογένειες, όπως τις περιγράψαμε και να κάνει θεραπεία του τραύματος που έχουν υποστεί. Η Πρωτοβουλία δεν αρκείται στη φιλοξενία των παιδιών, δεν αρκείται στη σίτισή τους ή σε επιφανειακές προσεγγίσεις, έτσι; Πηγαίνει στο βάθος στο σκληρό πυρήνα που είναι μπετοναρισμένος και που είναι η τραυματισμένη ψυχή αυτών των παιδιών. Τα παιδιά λοιπόν έχουνε σοβαρά τραυματιστεί, μερικά πάρα πολύ σοβαρά τραυματιστεί και εμείς τώρα προσπαθούμε να θεραπεύσουμε αυτό το τραύμα. Το θεραπεύουμε; Όχι πάντα. Όχι πάντα. 

Σε κάποιες περιπτώσεις το τραύμα δε θεραπεύεται, αν ας πούμε το παιδί έχει κακοποιηθεί σεξουαλικά από τους γονείς του, από τον έναν γονιό ή τον άλλο γονιό, γονιό, υπάρχει και αυτό, υπάρχει και σεξουαλική κακοποίηση από μητέρα, για πάρα πολλά χρόνια και με βάναυσο τρόπο, αυτό το παιδί δε θεραπεύεται, αναπτύσσει ψύχωση είναι μία χαμένη υπόθεση, το μόνο που μπορείς να κάνεις, είναι να το κάνεις λίγο στοιχειωδώς λειτουργικό και να το κάνεις να, μάλλον να αποτρέψεις την πιθανότητα να επαναλάβει αυτά που έχει υποστεί. Αυτή είναι η προσπάθειά σου. Αν δεν, αν αυτό το παιδί δε βιώσει την εμπειρία μιας τέτοιας δομής, θα διαβάζουμε και στην Ελλάδα σε λίγα χρόνια για serial killer γυναικών, όπως διαβάζουμε στην Αμερική κτλ. έτσι γίνονται αυτά τα πράγματα. Λοιπόν, λέγαμε λοιπόν προηγουμένως ότι δεν είναι η πορεία όλων των παιδιών μέσα στο κέντρο ίδια και ομαλή. Κάθε περιστατικό είναι εξόχως διαφορετικό. Είναι πολύ συνηθισμένη λοιπόν η περίπτωση κάποιο παιδί που, μετά από ορισμένους μήνες αποκτάει μία σχέση εμπιστοσύνης με κάποιο πρόσωπο του κέντρου, κοινωνικό λειτουργό, ψυχολόγο, παιδαγωγό, καμιά φορά και με εθελοντή, ξαφνικά να αρχίσει να σου λέει πράγματα που δεν τα έχει ξανά πει. Εσύ έχεις υποψιαστεί ότι κάτι δε πάει καλά με το παιδί, εντάξει; Λοιπόν, αν το παιδί είναι πολύ μικρό και το πλένεις εσύ μπορεί να δεις πράγματα, αν το παιδί είναι μεγάλο και έχει κάποια συμπτώματα στη συμπεριφορά του, επίσης, είμαστε πια σε θέση να έχουμε μία πρώτη άποψη για το τι μπορεί να του συμβαίνει, χωρίς λοιπόν να πιέζουμε καθόλου τα παιδιά σιγά, σιγά, σιγά, σιγά αποκρυπτογραφούμε το ιστορικό τους. Έχουμε παράλληλα όμως και μία σχέση με τους γονείς και το προφίλ των γονιών, σιγά, σιγά το χτίζουμε και εμείς έτσι από τη δική μας τη μεριά. Αν λοιπόν το παιδί σου πει ότι εγώ κακοποιήθηκα σεξουαλικά, από το γείτονα; Θα συνεργαστούμε με τους γονείς, θα κάνουμε άλλου είδους παρέμβαση, από συγγενικό πρόσωπο; Αλλά όχι της στενής οικογένειας; Άλλη αντιμετώπιση. Από πρόσωπο της οικογένειας; Άλλο δράμα. Λοιπόν, τότε έρχεται η στιγμή το παιδί να αλλάξει κατάσταση.

Ενότητα 9: Οι δράσεις της «Πρωτοβουλίας για το Παιδί» για την παραπομπή περιπτώσεων σε δικαστική παρέμβαση

Α.Σ.: Να αλλάξει κατάσταση σημαίνει, στις περισσότερες περιπτώσεις να πρέπει να φύγει από την οικογένεια. Τότε εμείς πρέπει να συντάξουμε μία τεκμηριωμένη έκθεση, η οποία θα απευθύνεται στην εισαγγελία και η οποία έκθεση θα έχει 2 συνέπειας. Πολύ μεγάλες, πολύ μεγάλες. Η μία συνέπεια είναι να αλλάξει τη ζωή του παιδιού, την κατάστασή του, την τοποθέτησή του κτλ. το απομακρύνεις από την οικογένεια και πάει κάπου αλλού, η δεύτερη συνέπεια είναι, ο δράστης να πάει στη φυλακή. Αν λοιπόν θέλουμε να δώσουμε ορισμένα ιδιαίτερα χαρακτηριστικά της Πρωτοβουλίας για το παιδί, 1 από αυτά είναι ότι η Πρωτοβουλία για το παιδί λέει ότι ο δράστης πρέπει να πάει στη φυλακή. Και αυτό με αφορά σαν οργανισμό, με αφορά.

Κ.Χ.: Έχει πάει ο δράστης στη φυλακή ή―

Α.Σ.: Έχουνε πάει γύρω στους 22 δράστες στις φυλακές. Με μοναδικούς μάρτυρες κατηγορίας στελέχη της Πρωτοβουλίας για το παιδί.

Κ.Χ.: Ενώ εννοείται ότι στο υπόβαθρο του δράστη υπήρχαν άτομα που γνωρίζανε αλλά δεν κάναν κάποια αναφορά.

Α.Σ.: Εννοώ ότι μετά τη λήψη της δικανικής συνέντευξης με το παιδί, που θα πω τι είναι, προκύπτει η ενοχή κάποιου ή κάποιων, αυτά τα στοιχεία δίνονται στη δικαιοσύνη. Στην αστυνομία και στη δικαιοσύνη. Η μαρτυρία κοινωνικών επιστημόνων θεωρείται πάρα πολύ σημαντική αν όχι αδιάψευστη. Αυτή συνοδεύεται από τη δικανική συνέντευξη, η οποία γίνεται στο κέντρο θεραπείας τραύματος. 

Συμβαίνει από το 2015 η Πρωτοβουλία να έχει επιλεγεί από το τμήμα μορφωτικών υποθέσεων της Αμερικανικής πρεσβείας στην Αθήνα, ώστε να εκπαιδεύσουμε στελέχη στο Huntsville της Alabama, στην Αμερική στο πρώτο κέντρο που ιδρύθηκε στην Αμερική, για την αντιμετώπιση της σεξουαλικής κακοποίησης των παιδιών που είχε ιδρυθεί σε πειραματικό επίπεδο. Ποιος ήταν ο σκοπός του κέντρου στο Huntsville της Alabama; Ήτανε να γίνει ότι είναι να γίνει με το θύμα ―παιδί, σε έναν ενιαίο χώρο με την σύμπραξη όλων των ειδικών που πρέπει, που θα λειτουργήσουν σαν ομάδα προκειμένου να τεκμηριωθεί η κακοποίηση και στη συνέχεια το μεν παιδί να πάρει την άγουσα για την θεραπεία του χωρίς να ξανά ενοχληθεί ξανά από την αστυνομία με προανακρίσεις, προανακρίσεις κτλ. στα δικαστήρια και ο δράστης να πάρει την άγουσα για τις φυλακές. Λοιπόν. Οπότε, αυτό για να γίνει λαμβάνεται η δικανική συνέντευξη από το παιδί που είναι μία διαδικασία εκμαίευσης της κακοποίησής του, με ειδικά ερωτηματολόγια, τα οποία τα υποβάλει στο παιδί με πολύ διαδραστικό τρόπο, με ειδικά παιχνίδια, με τη χρήση ειδικών εποπτικών μέσων... Θα πω ένα παράδειγμα, ότι υπάρχει ένα κουκλόσπιτο όπου είναι μια μακέτα σπιτιού που έχει όλους τους χώρους και αντί να ρωτήσεις το παιδί χωρίς καμιά, κανένα, τη βοήθεια κανενός εποπτικού μέσου "Για πες μου τώρα αυτό που συνέβη, που σου συνέβη;" τους λες "Δείξε μου, που ήσουνα;" και σου δείχνει το σημείο. Υπάρχουνε φιγούρες, ανθρωπάκια, Lego ας πούμε. Ο μπαμπάς, η μαμά, ο θείος, ο γείτονας, "Δείξε μου, ποιος; Ποιο ανθρωπάκι;" έτσι; Υπάρχουνε φιγούρες από ζώα, ο ρινόκερος είναι ένα ζώο που κάτι μας λέει για το τι μπορεί να έχει συμβεί, δε θέλω να υπεισέλθω σε λεπτομέρειες. Πάντως η δικανική συνέντευξη γίνεται με ένα παιδί που παίζει που μιλάει μαζί σου, που σταματάει, που τρώει, που μπορεί να κοιμηθεί για λίγο, που μπορεί ξανά να βαρεθεί και να ρθει την άλλη μέρα και θα σου πει τι του συνέβη. Αυτά γίνονται σε ένα χώρο με το χειριστή του, ο οποίος είναι πιστοποιημένος, στο διπλανό χώρο μπορεί να υπάρχουνε ο αστυνομικός, ο εισαγγελέας ανηλίκων, η κοινωνική υπηρεσία της πρόνοιας και να επικοινωνεί μέσω video και κλειστού κυκλώματος, γιατί αυτά όλα μαγνητοσκοπούνται και να, να θέτει και ερωτήματα κτλ. κτλ.

Αυτός είναι ο τρόπος. Αυτός είναι ο Αμερικάνικος τρόπος. Στην Ελλάδα δεν αναγνωρίζονται αυτά, εμείς τα κάνουμε αλλά τα καταλήγουμε, μόνο μερικές φορές χρησιμοποιήθηκαν από την αστυνομία σαν βοηθητικός ευχάριστος χώρος για να κάνει αυτή τη διαδικασία, χωρίς τη δική μας εμπλοκή. Αυτή τη στιγμή δε γίνεται έτσι στην Ελλάδα πουθενά, το έχουμε αυτή τη στιγμή, τη δυνατότητα αυτή την έχει η Πρωτοβουλία και το Χαμόγελο του Παιδιού και οι δυο μας δεν το λειτουργούμε έτσι ακριβώς. Το λειτουργούμε περισσότερο σαν θεραπευτήριο, σαν ένα χώρο που κάνουμε τη δικανική συνέντευξη για εμάς τους ίδιους αλλά το αποδεικτικό υλικό είναι, είναι το, η έκθεση η κοινωνική και όχι η βιντεοσκόπηση. Λοιπόν, η ευθύνη μας είναι τεράστια, όταν θα γράψουμε την έκθεση πρέπει να είμαστε απόλυτα σίγουροι, για αυτό το οποίο λέμε, γιατί κάποιο παιδί θα φύγει από την οικογένεια και κάποιος άνθρωπος θα πάει στη φυλακή. Λοιπόν και αυτός πρέπει να πάει στη φυλακή για 2 προφανείς λόγους, ο ένας είναι γιατί άμα δε πάει θα συνεχίσει τη δράση του και υπάρχουν πάρα πολλοί, που το έχουνε κάνει και συνεχίζουν ανενόχλητοι τη δράση τους και ο δεύτερος είναι ότι το παιδί ανακουφίζεται τρομακτικά όταν σκέφτεται ότι ο δράστης είναι πια στη φυλακή. Σκεφτείτε δράστες σε χωριό, που μένουν στο απέναντι σπίτι από το παιδί, μετά τα συμβάντα να είναι έξω και το παιδί να τους βλέπει, έτσι; Άρα λοιπόν η φυλάκιση του δράστη ενεργεί θεραπευτικά για το ίδιο το παιδί.

Ενότητα 10: Η φυσιογνωμία και οι δράσεις του οργανισμού σήμερα

Α.Σ.: Επομένως ξανά γυρίζω στο κέντρο ημερήσιας φροντίδας και λέω ότι το σκέλος υποστηρίζω το παιδί πάει μέχρι το τέλος, ότι κι αν συμβαίνει το παιδί. Το Υποστηρίζω την Οικογένεια είναι ένα εγχείρημα που τι θέλει να πετύχει; Να αμβλύνω τις συνθήκες κακοποίησης που υπάρχουν μέσα στο σπίτι, τις συνθήκες της οικογενειακής βίας, να τις αμβλύνω, έτσι; Πώς τις αμβλύνω αυτές; Συζητάω με τους γονείς πάρα πολύ, από την άλλη μεριά υπάρχει μία παρουσία, εποπτεία μέσα στο σπίτι, πηγαίνουμε συχνά, εμείς δεν είμαστε δημόσιο, εποπτεύουμε, πραγματικά εποπτεύουμε, ξέρουμε κάθε στιγμή στο σπίτι τι γίνεται. Έχουμε δώσει κινητά στα παιδιά ώστε αν 03:00 το βράδυ υπάρχει μία κρίση, να δώσουν ένα σύνθημα, θα πάμε 03:00 η ώρα το βράδυ, θα πάμε στην κρίση. Θα επέμβουμε στην κρίση, δε φοβόμαστε να επέμβουμε στην κρίση, έχουμε βρει ένα modus vivendi με αυτούς τους ανθρώπους και τους κατευνάζουμε. Όταν είναι ανεκτά τα ζητήματα, έτσι; Λοιπόν, από την άλλη όμως έχεις να κάνεις με ανθρώπους που είναι αλκοολικοί, είναι σε χρήση ναρκωτικών, έχουν ψυχικές ασθένειες, είναι σε προφανή αδυναμία να μεγαλώσουν παιδιά, έτσι; Και προσπαθείς να βρεις ένα υποστηρικτικό πρόσωπο στην ευρύτερη οικογένεια, γιαγιά είναι; Παππούς είναι; Καμία θεία είναι; Ώστε τελικά το παιδί να συνεχίσει να ζει στο οικογενειακό πλαίσιο, αν αυτό δεν είναι απαράδεκτο, γιατί εντάξει, το θέλει και το ίδιο το παιδί, έτσι; Είναι πάρα πολύ δύσκολο να αποχωριστεί. Αυτή λοιπόν η προσπάθεια είναι ατελέσφορη πολλές φορές με την, με το σκέλος της οικογενειακής υποστήριξης, όμως πρέπει να την κάνεις. Πρέπει να δελεάσεις το λέω απροκάλυπτα, την οικογένεια με υλική βοήθεια θα την έχει, θα έχει τα τρόφιμά της, θα έχει την υλική της βοήθεια ώστε να ελέγξεις λίγο την κατάσταση και να μπορέσεις να τους φέρεις στο συμβουλευτικό κέντρο. Αν μπορέσεις να τους φέρεις στο συμβουλευτικό κέντρο και να ασκήσεις οικογενειακή συμβουλευτική έχεις κάποιες πιθανότητες. Αν δεν υπάρξουν όλα αυτά, ωραία κρατάμε την οικογένεια σε ένα επίπεδο ελέγχου, σε μια κατάσταση στοιχειώδους ελέγχου, αλλά δίνουμε στα παιδιά να καταλάβουνε, σφυρηλατούμε χαρακτήρα στο παιδί από το ποδαράκι σου κρέμεται η τύχη σου και μόνο από εσένα. Λοιπόν, άρα θα δουλέψουμε για αυτό, η τύχη σου κρίνεται από εσένα και μόνο, από εσένα, μη ποντάρεις στους γονείς σου. Δε θα απεξαρτηθεί ο μπαμπάς σου, να το ξέρεις αυτό. Μην προσδοκάς. Σου είπε ότι θα ρθει την Κυριακή να σε δει, δε θα έρθει να σε δει την Κυριακή, μη το περιμένεις, γιατί δε θα ρθει και θα απογοητευτείς. Προσανατολίσου αλλιώς, κάνε φιλίες, λοιπόν. 

Αυτό είναι το κέντρο ημερήσιας φροντίδας, ενώ στο Σπίτι της Βεργίνας λοιπόν έχουμε παιδιά που απομακρύνθηκαν, το περιβάλλον είναι ελεγχόμενο και ασφαλές, μπορούμε να δουλέψουμε, στο κέντρο ημερήσιας φροντίδας το περιβάλλον είναι πάρα πολύ δυναμικό. Η κατάσταση είναι πάρα πολύ ρευστή κάθε μέρα και χρειάζεται πολύ μεγάλη υπομονή από τους, από τα παιδιά που δουλεύουνε, μεγάλες αντοχές και κυρίως μεγάλες ψυχικές αντοχές στη ματαίωση, γιατί όταν ένα παιδί χάνεται, η θλίψη είναι μεγάλη για το ίδιο το παιδί που είναι παιδί μας, το ζήσαμε, το γνωρίσαμε, το αγαπήσαμε και δουλέψαμε για αυτό πάρα πολύ. Έχουμε χάσει και παιδιά, έχουμε χάσει ένα κορίτσι παραδείγματος χάρη που μέχρι τα 18 έδειχνε ότι είχε επανέλθει και βοηθούσε και σαν εθελόντρια κτλ. κάποια στιγμή στα 18 και κάτι τα μπλέκει με έναν τσιγγάνο, φυλακόβιο και τα κάνει μαντάρα. Κάνει στο πιτς φιτίλι δυο παιδιά μαζί του, επαναλαμβάνει ακριβώς την ιστορία της μάνας της και μπλέκει με ουσίες κτλ. Πάει το παιδί, πάει το κορίτσι. Έχουμε λοιπόν, στην προσπάθεια, απέναντι από την προσπάθεια, στην προσπάθειά μας απέναντι έχουμε και αυτό που λέμε τον παράγοντα της παραβατικότητας, που έρχεται, εξωγενής παράγοντας, η παραβατικότητα ενδημεί εν μέρει και στην Πρωτοβουλία μέσα, τα ίδια τα παιδιά μας, μερικά από τα παιδιά μας είναι μικρό παραβάτες. Αλλά η παραβατικότητα που υπάρχει έξω, σαν ένα κοινωνικό περιβάλλον που επιδρά στα παιδιά είναι ένας παράγοντας εξαιρετικά δυσμενής. Ένας άλλος αντίπαλος παράγοντας για εμάς είναι οι σεξουαλικές σχέσεις που συνάπτουν τα παιδιά οι οποίες είναι ατυχείς και αυτό συμβαίνει κυρίως με τα κορίτσια στην πρώιμη εφηβεία. Δηλαδή, εκεί που λες ότι το έχω με το παιδί, της την πέφτει ένας νεαρός, ο οποίος μπορεί να της δώσει ένα κινητό 800 ευρώ για πλάκα, ως δώρο να τη διαφθείρει και στη συνέχεια να την προαγάγει και να την εκμεταλλευτεί σεξουαλικά και αυτά γίνονται. Έτσι και μπει κανείς στο Facebook των παιδιών και δει τι γίνεται θα φρίξει, θα φρίξει.

Κ.Χ.: Και φαντάζομαι έχετε πολλά τέτοια παραδείγματα που έχουν συμβεί σίγουρα.

Α.Σ.: Πάρα πολλά. Πάρα πολλά. Η δουλειά μας λοιπόν με τα παιδιά τα δικά μας του κέντρου δείχνει σε μια κατεύθυνση. Η δουλειά μας στο κέντρο αναφοράς, τηλεφωνήματα, τηλεφωνήματα για περιστατικά, στο συμβουλευτικά κέντρο υποδοχή και παιδιών και γονέων και ανθρώπων ευάλωτων, που θέλουν τη βοήθειά μας δείχνει πάλι στην ίδια κατεύθυνση. Η δουλειά μας στο πεδίο, βγαίνουμε έξω. Αν είσαι γονιός και το παιδί σου είναι στην εφηβεία δεν ενδιαφέρεσαι να δεις με ποιους κάνει παρέα; Ε και εμείς είμαστε γονείς 40 παιδιών και βγαίνουμε έξω το βράδυ να δούμε τι γίνεται. Λοιπόν. Και η δουλειά μας στο πεδίο δείχνει στην ίδια κατεύθυνση, ποια είναι αυτή; Ότι η παραβατικότητα των ανηλίκων στην Ελλάδα σήμερα έχει πάρει τρομακτικές διαστάσεις, μεγαλύτερες από αυτές που συνήθως υπερβάλλοντες τα μέσα μαζικής ενημέρωσης δείχνουν. Έτσι; Και τα τελευταία περιστατικά που έχουνε αναφερθεί στον τύπο, των δεκαεπτάχρονο που πήγε να βοηθήσει την αδερφή του και έφαγε ένα ξύλο τόσο πολύ που κόντεψαν να το σκοτώσουν, το κοριτσάκι που το βουτήξαν στην τουαλέτα κλπ. λοιπόν, αυτά είναι καθημερινά. Γίνεται χρήση χασίς στα τεχνικά λύκεια την ώρα του μαθήματος. Οπότε έχοντας διαπιστώσει ότι, επίσης, επειδή δε θέλουμε σαν πόλη να ξανά ζήσουμε θέματα Alex και έχοντας εντοπίσει ότι στην πόλη δρουν 3 συμμορίες ανηλίκων, λίγο πιο σκληρές από εκείνη την περίοδο κτλ. έχουμε λοιπόν έτσι ήδη λίγο πολύ προδιαγράψει, το περιεχόμενο του επόμενου διεθνούς συνεδρίου, που θα κάνουμε φέτος, ήρθε η ώρα του, το Νοέμβριο του '20. Το πρώτο είχε γίνει το Νοέμβριο του '17 με θέμα τη σεξουαλική κακοποίηση των παιδιών, είχε διεθνή χαρακτήρα, είχε πολύ ενδιαφέρον, τώρα όμως το θέμα θα είναι η παραβατικότητα των ανηλίκων. Αυτή τη φορά θα το συνδιοργανώσουμε με το Μαζί για το Παιδί που έχουμε ένα πρωτόκολλο συνεργασίας, είναι υπό την αιγίδα του Υπουργείου Προστασίας του Πολίτη και του Υπουργείου Εργασίας και Κοινωνικής Αλληλεγγύης και προφανώς βεβαίως είναι υπό την υποστήριξη της Περιφέρειας Κεντρικής Μακεδονίας και του δήμου Βέροιας και δήμου Νάουσας. Θα είναι ένα σημαντικό συνέδριο αυτό. Θέλουμε να αναδείξουμε το θέμα αλλά κυρίως θέλουμε να δούμε τι στο καλό συμβαίνει ακριβώς, ποιοι παράγοντες ευθύνονται, γιατί παραδείγματος χάρη το εθνικό ραδιοτηλεοπτικό συμβούλιο επιτρέπει μέρα μεσημέρι να προβάλλονται στην τηλεόραση αυτά που προβάλλονται, γιατί μπορούν τα παιδιά να ακούνε αυτά τα τραγούδια, τα οποία προτρέπουν τα παιδιά σε δολοφονίες; Σε δολοφονίες! Και σε βιασμούς! Αυτό πώς επιτρέπεται σε μία χώρα που είναι ευνομούμενη; Πώς γίνεται αυτό; Πρέπει να το βρούμε. Γιατί δε λειτουργούν κάποιοι θεσμοί; Δηλαδή στα πλαίσια ποιας ελευθερίας πρέπει να γίνονται αυτά; Και μετά απορούμε για το τι συμβαίνει; Πρέπει να δούμε τη διεθνή εμπειρία, τι λέει; Τι κάναν αυτοί; Που τα αντιμετωπίσανε πολύ πιο νωρίς από εμάς, τι πρέπει να γίνει; Θα είναι σημαντικό. Ελπίζουμε ότι θα έχουμε 6, 7 εισηγητές από Αμερική, Καναδά, Γερμανία, Ιρλανδία, κάποια Βαλκανική χώρα και την Κύπρο και πολύ σημαντικούς Έλληνες, έτσι; 

Οπότε, η Πρωτοβουλία κάνει τη δουλειά την πρωτογενή, που είναι πάνω στο υποκείμενό της, που είναι το παιδί που κινδυνεύει, αλλά προσπαθεί τώρα να κάνει και μια σημαντική δουλειά στην ενημέρωση, η οποία κλιμακώνεται από την ενημέρωση του ευρέως κοινού και είναι απλού χαρακτήρα. Την ενημέρωση πιο εξειδικευμένου κοινού, στα σχολεία, στους εκπαιδευτικούς, σε κάποιους αστυνομικούς, έτσι; Μέχρι την πολύ εξειδικευμένη ενημέρωση που μπορεί να παράσχει ένα συνέδριο, αυτό θα είναι και διήμερο από ειδικούς οι οποίοι πρέπει να πούνε εμπειρίες, όχι θεωρίες και φλυαρίες. Και έτσι κλείνω την παρουσίαση του οργανισμού, με την τελευταία δομή που έχουμε αναπτύξει, η οποία οφείλει την γέννησή της σε μια διαπίστωση που είναι ότι ωραία ασχολείσαι με παιδιά, φροντίζεις παιδιά, αυτά μεγαλώνουν στους κόλπους σου κτλ.. Ενηλικιώνονται γίνονται 18. Μετά; Τι γίνεται; Σε ποια Ελλάδα; Εργασιακά, κοινωνικά κτλ. βγαίνουν αυτοί; Λοιπόν, υπό τις σημερινές συνθήκες, όπου η ανεργία των νέων είναι, ήτανε τουλάχιστον μέχρι πρότινος πάνω από 50% και η κοινωνική ένταξη πάρα πολύ δύσκολο πράγμα ως εκ τούτου, έτσι; Λοιπόν, ο κίνδυνος να περιπέσει ένα παιδί από την κατάσταση της ασφαλούς διαβίωσης σε δομή, σε μια κατάσταση ξέρω και εγώ ανεργίας, κοινωνικού περιθωρίου και παρανομίας είναι πάρα πολύ μεγάλος. Να χάσεις το παιδί, να χάσεις και δουλειά πάρα πολλών χρόνων. Για αυτό η σωστή ολοκλήρωση του έργου και των δομών θα ήτανε αυτό που κάναμε, να κάνουμε μια στέγη ημιαυτόνομης διαβίωσης νέων, ώστε για ένα προσδιορισμένο χρονικό διάστημα, ο νέος να είναι εκεί πέρα και να δεχτεί και σιγά σιγά να ενσωματωθεί κοινωνικά αλλά να βοηθηθεί για την εργασιακή του αποκατάσταση. Η στέγη ημιαυτόνομης διαβίωσης, μπορεί να δεχτεί παιδιά από το Σπίτι της Βεργίνας από τα 16 και μετά, με σκοπό να επιταχύνουμε λίγο την έξοδό τους από το προστατευόμενο περιβάλλον, άρα να μειώσουμε τις πιθανότητες ιδρυματοποίησης του παιδιού και από την άλλη παιδιά από το κέντρο ημερήσιας φροντίδας που είτε ενηλικιώθηκαν, προφανώς βεβαίως και παιδιά από το Σπίτι της Βεργίνας που ενηλικιώθηκαν, αλλά που και που η κατάστασή τους ξαφνικά άλλαξε, επί παραδείγματι με βάση τα όσα προηγουμένως σας έλεγα μπορεί ένα παιδί του οποίου υποστηρίζαμε ελαφρώς και την οικογένεια, να βρεθεί ξαφνικά χωρίς καθόλου οικογένεια, γιατί πέθανε η γιαγιά του, προχθές έγινε αυτό. Για 2 αδέρφια. Ο μπαμπάς δε ζει, η μαμά είναι στην ηρωίνη, ζούσαν με μια γιαγιά και είχε την επιμέλεια, πέθανε η γιαγιά. Τα παιδιά, ο ένας είναι 16 δε μπορεί να πάει σε καμία δομή μακράς φιλοξενίας στα 16 του, σε καμία όμως. Ο αδερφός είναι μικρότερος ωστόσο, αυτό το παιδί θα πάει στην ημιαυτόνομη. Άρα λοιπόν έχοντας όλες αυτές τις δομές μπορούμε πάρα πολύ άνετα πια να αντιμετωπίσουμε κάθε αλλαγή κατάστασης, που μπορεί να τύχει σε κάποιο παιδί. 

Οπότε ολοκληρώνοντας πια το πορτρέτο της Πρωτοβουλίας, που ήτανε πάρα πολύ κουραστικό θα πω ότι, θα πω και για την εμβέλεια των τομών, έτσι; Γιατί αυτό έχει και μια χρησιμότητα. Σπίτι της Βεργίνας, παιδιά μπορούν να μπούνε στο Σπίτι της Βεργίνας από οποιοδήποτε μέρος της Ελλάδας. Άρα πανελλήνια εμβέλεια. Αστερίσκος, τι δομή είναι το Σπίτι της Βεργίνας; Οι δομές κλειστής προστασίας για παιδιά σήμερα στην Ελλάδα είναι 3 ειδών, είναι οικογενειακού χαρακτήρα, είναι κοινοβιακού χαρακτήρα και είναι ιδρυματικού χαρακτήρα. Ιδρυματικού χαρακτήρα είναι κυρίως πρώην κρατικά ορφανοτροφεία, μετά κέντρα μέριμνας κτλ. πολύ παρακμασμένα, υποστελεχωμένα κλπ. κλπ. που δε πάνε καλά ας πούμε και μερικά ιδιωτικά, μερικά εκκλησιαστικά που έχουνε πάρα πολλά παιδιά, πενιχρούς πόρους, υποστελέχωση, όπου το ζήτημα είναι κάπου να τα στεγάσουμε αυτά τα παιδιά και δε βαριέσαι κι ένα πιάτο φαΐ κτλ. ίδρυμα. Κοινοβιακού χαρακτήρα είναι μερικές πολύ έτσι καλού ονόματος ιδρύματα και οργανισμοί και, που έχουν όμως πολλά παιδιά μέσα στο σπίτι, χωρίς ηλικιακό διαχωρισμό, με φροντιστικό προσωπικό, οχτάωρο. Έρχομαι εσύ, έρχομαι εγώ, φεύγεις εσύ, έρχεται ο άλλος και είναι οικογενειακού χαρακτήρα δομές, που έχουνε περιορισμένο αριθμό παιδιών, είναι οργανωμένες με οικογένειες, των 5, των 6 maximum παιδιών, με μία μητέρα που είναι οικόσιτη, είναι μέσα στο σπίτι, το σπίτι μας είναι το σπίτι της, θα είναι εκεί πέρα 22 μέρες το μήνα και 8 μέρες θα λείπει με ρεπό και είναι το πρόσωπο αναφοράς του παιδιού. Το παιδί λοιπόν έχει τη μαμά του και τη θεία του, έχει των παιδαγωγό του και έχει το χώρο του, έχει την ιδιωτικότητά του και έχει την οικογένειά του. Σε μια οικογένεια μπορεί να είναι 2, 3 αδέρφια, άλλο άλλα δυο αδέρφια, ένα μεμονωμένο παιδί κτλ. και στο σύνολο η δομή δε μπορεί να έχει παραπάνω από 2,3 οικογένειες 4,5 όπως είναι τα SOS ας πούμε. Εμείς λοιπόν δε λέμε ότι είμαστε, λέμε ότι προσπαθούμε να είμαστε μια δομή οικογενειακού χαρακτήρα, άρα ναι, εμβέλεια από όλη την Ελλάδα, δεχόμαστε πάρα πάρα πάρα πολλά αιτήματα να μπουν, να βάλουμε παιδιά, αλλά τα πρωτόκολλα που τηρούμε, παρότι δεν υπάρχει εθνική νομοθεσία για αυτό, υπάρχουνε όμως πρωτόκολλα διεθνή και άλλα τα οποία τα αποδέχονται και τα αποδέχεται και το κράτος κατά ένα κάποιο τρόπο, υπάρχουν οι απόψεις του συνήγορου του παιδιού, υπάρχει το ινστιτούτο υγείας του παιδιού, που είναι πολύ σημαντικό στη χώρα, υπάρχει το εθνικό κέντρο κοινωνικής αλληλεγγύης, υπάρχουν λοιπόν κάποιοι θεσμοί που ένας συμπληρώνει τον άλλον και χωρίς να υπάρχει μια ενιαία συγκροτημένη εθνική νομοθεσία, υπάρχουνε κάποια στοιχεία και κάποιοι παράγοντες που συνθέτουν ένα πλαίσιο που μπορείς να δουλέψεις, έτσι; 

Με βάση αυτό το πλαίσιο η ενσωμάτωση, οι διαδικασίες που τηρούμε για την ένταξη ενός παιδιού στο σπίτι είναι πάρα πολύ αυστηρές, δηλαδή εκείνα τα τρελά αποφασίζει ένας εισαγγελέας γιατί έτσι, γιατί δεν έχει τι να κάνει, κάτι καλύτερο, είναι σε απόγνωση, βάζει ένα παιδί και σου το φέρνει, αυτά είναι απαράδεκτα, απαράδεκτα. Μας έχουνε φέρει παιδιά με περιπολικό και τα έχουνε εδώ και θα σας πάμε σε ένα νοσοκομείο και μας τα αδειάσανε, έτσι; Αυτό το παιδί για να ενσωματωθεί μετά σε σένα χρειάζεται άλλα δύο χρόνια.

Κ.Χ.: Ναι.

Α.Σ.: Λοιπόν, επομένως στάγδην η ένταξη των παιδιών, ενσωματώνονται όπως θα ενσωματωνόταν ένα νέο, ένα νέο παιδί, ένα νέο μέλος σε μια κανονική οικογένεια, γιατί; Το ζήτημα δεν είναι μόνο για το παιδί που έρχεται να μπει, είναι και για τα παιδιά που υπάρχουν μέσα στο σπίτι και πρέπει να αποδεχτούν το νέο μέλος. Επομένως στο σπίτι της Βεργίνας έχουμε αυτή τη στιγμή 2 οικογένειες των 6 παιδιών και θα ιδρύσουμε άλλη μία οικογένεια των 5, 6 παιδιών. Εμβέλεια του κέντρου ημερήσιας φροντίδας. Ημαθία και παρυφές ομόρων νομών. Άντε Σκύδρα από την Πέλλα, Αιγίνιο Πιερίας κτλ.. Εμβέλεια κέντρου αναφοράς και παροχής συμβουλευτικής. Το κέντρο αναφοράς μπορεί να δεχτεί τηλεφωνήματα από οπουδήποτε και να σπεύσει οπουδήποτε, θα πάει και στην Κοζάνη και στις Σέρρες οπουδήποτε. Το συμβουλευτικό κέντρο είναι Ημαθία, το κέντρο Θεραπείας Τραύματος είναι, θα έλεγα είναι τουλάχιστον η Κεντρική Μακεδονία. Η δε στέγη ημιαυτόνομης διαβίωσης και πάλι όπως η Βεργίνα είναι πανελλήνιας εμβέλειας. Λοιπόν αυτή είναι η Πρωτοβουλία συν οι δράσεις που κάνει.

Ενότητα 11: Η ικανοποίηση του Αφηγητή σε προσωπικό επίπεδο για όσα έχουν επιτευχθεί μέσα από την «Πρωτοβουλία για το Παιδί»

Κ.Χ.: Πολύ ωραία. Κλείνοντας μέσα από τα όλα όσα έχουν επιτευχθεί για την Πρωτοβουλία και από αυτό που αντιλαμβάνομαι, έχει μια μεγάλη επιτυχία στα όλα αυτά τα χρόνια, κάνοντας μία αυτοκριτική σε προσωπικό επίπεδο, τι θα λέγατε ότι άλλαξε για εσάς στο χαρακτήρα σας ή στη ζωή σας όλα αυτά τα χρόνια, από την ώρα που ιδρύθηκε ή και όχι από την ώρα που ιδρύθηκε, αλλά κι από το 2006 με την υπόθεση με τον Alex για εσάς;

Α.Σ.: Ναι. Αυτό είναι μια εξαιρετική ερώτηση, πάρα πολύ εύστοχη, πάρα πολύ αυτονόητη και πάρα πολύ δύσκολη να απαντηθεί. Συνήθως συνοδεύεται και από το ποιο ήταν το κίνητρο που σας ώθησε για να το κάνετε όλο αυτό ας πούμε κτλ.. Λοιπόν, στο πρώτο ερώτημα δηλαδή εάν υπήρχε κάποιο κίνητρο που ώθησε κτλ. η απάντηση είναι εξαιρετικά δύσκολα, εξαιρετικά δύσκολη, δε ξέρω ποιο ήτανε πραγματικά το κίνητρο. Είναι άλλο πράγμα το προσωπικό κίνητρο και άλλο πράγμα η ανάγκη που υπηρετείς. Α! Ας πούμε έχοντας μια κοινωνική προσέγγιση στα πράγματα, έτσι; Νομίζω όμως ότι υπάρχει κίνητρο και τελικά είναι ότι όλοι μας θέλουμε να αφήσουμε κάτι φεύγοντας πίσω μας. Αυτό είναι νομίζω και θα ήθελα να αφήσω κάτι φεύγοντας πίσω μου και νομίζω ότι αν τα καταφέρουμε, σε όλους τους στρατηγικούς στόχους θα μείνει κάτι φεύγοντας. Νομίζω ότι ο ένας ο στρατηγικός στόχος επιτεύχθηκε, δηλαδή η μετάβαση από ένα, από μία περίοδο ασταθούς λειτουργίας, αμφίβολης βιωσιμότητας σε μια περίοδο εξασφαλισμένης βιωσιμότητας, όπου μας χρηματοδοτούνε ευρωπαϊκά προγράμματα, έχουμε 39 ανθρώπους, νέους ανθρώπους που εργάζονται για εμάς, αυτό λίγο πολύ έχει επιτευχθεί. 

Ο δεύτερος στρατηγικός στόχος είναι η συνέχεια, η εξασφάλιση της συνέχειας, οι πολύ προσωπικές προσπάθειες κινδυνεύουνε στο ζήτημα της διαδοχής. Αυτό που διαπιστώνω με αρκετή ανησυχία, είναι ότι δεν είναι διατεθειμένοι πάρα πολύ άνθρωποι να υποστηρίξουν αυτό το έργο από θέση ευθύνης όμως. Να το υποστηρίξουνε έμμεσα είναι διατεθειμένοι πάμπολλοι, δίνοντας χρήματα, δίνοντας είδη, κάνοντας εθελοντισμό και πρέπει να πούμε και πριν κλείσουμε 2 - 3 πράγματα για τον εθελοντισμό. Δεν, πολλοί άνθρωποι, δεν υπάρχουν όμως πολλοί που να ναι διατεθειμένοι να το υποστηρίξουν από θέση ευθύνης, που σημαίνει ότι οπωσδήποτε, οπωσδήποτε θα χάσεις ένα πολύ μεγάλο μέρος από την προσωπική σου ζωή, οπωσδήποτε. Θα συμμεριστείς ευθύνες οι οποίες είναι ανείπωτες, ας πούμε για έναν κανονικό βίο. Δηλαδή, είμαι κηδεμόνας και γονιός για πάρα πολλά παιδιά, μπορεί κάποιο από αυτά να τραυματιστεί, μπορεί κάποιο από αυτά να προξενήσει, να προβεί σε αδίκημα, μπορεί να συμβεί οτιδήποτε, οτιδήποτε, η ευθύνη είναι τρομερή. Λοιπόν, αλλά υπάρχει και το ηθικό ζήτημα, δηλαδή υπάρχει και η πραγματικά προσωπική σου ανησυχία και το προσωπικό σου άγχος για την έκβαση των πραγμάτων. Οπότε, έχεις μια πολύ μεγάλη ανησυχία εν γένει για το τι θα γίνει μετά, έτσι; Οπότε, πρέπει από τη μικρή δεξαμενή μιας μικρής πόλης, να αντλήσεις τα στελέχη της επόμενης μέρας. Τα εθελοντικά στελέχη της επόμενης μέρας. Αυτοί που θα διοικήσουν την επόμενη μέρα. Αυτός είναι ο δεύτερος μεγάλος στρατηγικός στόχος. Ένα μέρος από αυτό το ζήτημα, από το, μία διάσταση μάλλον του προβλήματος καλύπτεται από το ότι έχουμε μία διοικητική επάρκεια μέσα από τα αμειβόμενα στελέχη αλλά αυτό δεν αρκεί, δεν αρκεί. Πρέπει εάν όχι με το ίδιο πάθος αλλά τέλος πάντων με κάποια έτσι εθελούσια προσέγγιση η Πρωτοβουλία να συνεχίσει να διοικείται από σημαντικούς και σημαντικούς γιατί; Γιατί όπως είπα και στην αρχή οι ανάγκες τις Πρωτοβουλίας πια δε μπορούν να καλυφθούν από την τοπική κοινωνία, το μέγεθός της και το βάθος του έργου που κάνει, απαιτούνε κονδύλια και πόρους που πρέπει να αντληθούν και από τη Θεσσαλονίκη και από την Αθήνα, που σημαίνει ότι εκεί πέρα πρέπει να εκπροσωπηθείς και να έρθεις στο ύψος κάποιων περιστάσεων. 

Οι εταιρείες που έχουνε, εταιρική κοινωνική ευθύνη, τα ιδρύματα κτλ. οι φορείς που βοηθούν το κοινωνικό έργο στη χώρα και τους είδαμε και μέσα σε συνθήκες κρίσεις, υπήρξαν γενναιόδωροι, αλλά ταυτόχρονα και πολύ σωστά είναι και πάρα πολύ αυστηροί. Κανένας δε σου δίνει τα χρήματά του εάν δεν είναι πεπεισμένος ότι θα πιάσουνε τόπο και επομένως χρειάζεται, χρειάζεται η προσέγγισή σου να είναι σοβαρή, πολύ μελετημένη και να είναι και πειστική έτσι; Δεν είναι εύκολο. Εμείς πρέπει, έχουμε μία εν γενεί δυσκολία, αυτοί που προερχόμαστε από προσπάθειες της επαρχίας έτσι; Να πείσουμε καταρχήν τον απέναντί μας συνομιλητή ότι αξίζουμε μερικά λεπτά προσοχής, αν υπάρξει αυτό θα μπούμε από το παράθυρο, αν όχι από την πόρτα στη συζήτηση και θα προσπαθήσουμε να πείσουμε. Δεν είναι καθόλου εύκολο, καθόλου εύκολο ακόμα και τώρα δεν είναι. Αν είχαμε έδρα την Αθήνα θα ήταν διαφορετικά τα πράγματα―

Κ.Χ.: Σίγουρα.

Α.Σ.: ―αλλά δεν μετανιώνουμε επειδή είμαστε στη Βέροια, καθόλου μάλιστα. Για τον εθελοντισμό. Νομίζω ότι η Πρωτοβουλία δίδαξε εθελοντισμό στην πόλη, δηλαδή πάρα πολλοί νέοι άνθρωποι που ήρθαν στο σπίτι και κοιτούσαν το ταβάνι σε συνθήκες προϊούσας κατάθλιψης επειδή ήταν άνεργοι, βρήκαν ένα πεδίο να κάνουν αυτό που θέλουνε και να γνωριστούν με άλλους και γιατί όχι κάποια στιγμή να βρούνε και μια δυνατότητα να εργαστούν κανονικά. Πάρα πολλές γυναίκες μέσης ηλικίας δουλεύουν στο δημιουργικό τμήμα, μαθαίνουν να κάνουνε πράγματα, ασκούν ικανότητες που ούτε τις φανταζόντουσαν και τροφοδοτούν τα bazaar μας και το μαγαζάκι που έχουμε στη Βεργίνα το Front και πουλάει τα πραγματάκια των εθελοντριών στους τουρίστες. Γίνονται πάρα πολλά πράγματα με τους εθελοντές. Η διαχείριση των εθελοντών είναι μια δύσκολη υπόθεση μέχρι το '18 γινόταν ερασιτεχνικά, τώρα έχουμε υπεύθυνο εθελοντισμού, οπότε ακολουθούμε τα βήματα του εθελοντισμού που είναι αρκετά καμιά δεκαπενταριά βήματα και στο τέλος είναι και η επιβράβευση. Έχουμε καταφέρει να έχουμε μία, να έχουμε μερικούς θεσμούς πια, στην Πρωτοβουλία ένας από αυτούς είναι η γιορτή των εθελοντών που γίνεται κάθε Νοέμβρη κατά τη διάρκεια της οποίας σημαντικοί εθελοντές δέχονται το ευχαριστώ του οργανισμού με έναν έτσι σεμνό τρόπο και είναι εθελοντές κάθε είδους, γιατροί, φαρμακοποιοί, κομμώτριες, παιδαγωγοί, συνοδοί παιδιών, όλοι οι τομείς χρειάζονται. Νομίζω φλυάρησα πολύ αλλά σας τα είπα όλα.

Κ.Χ.: Ήτανε πολύ ωραία! Λοιπόν, σας ευχαριστώ πάρα πολύ!

Α.Σ.: Και εγώ σας ευχαριστώ!

Αριστοτέλης Σιδηρόπουλος, συνέντευξη στον Κωνσταντίνο Χατζηανδρέου. 26/02/2020, Ψηφιακό Αρχείο Istorima, Διαθέσιμο: https://archive.istorima.org/interviews/9802